دو نگاه به انقلاب

امروز سالگرد صدور نامه تاریخی امام خمینی(ره) به آیت الله منتظری در 6 فروردین ماه 1368 است که باعث عزل مرحوم منتظری از قائم مقامی رهبری شد و مسیر جمهوری اسلامی ایران عملا از آنچه می رفت تا در دوره رهبری آیت الله منتظری بشود، تغییر کرد و جمهوری اسلامی شاهد یکی از بزنگاه های مهم تاریخی خود بود.

چه بسا اگر مرحوم منتظری رهبری بعد از امام می شدند با شیوه هایی که از سال 1365 به بعد اتخاذ کردند اساسا مسیر انقلاب اسلامی و مردم ایران چیز دیگری می شد و همه مسائل به گونه ای دیگر رخ می داد.

نکته مهم اینجاست که از سال 1365 به بعد رسما بین امام (ره) و قائم مقام رهبری ایشان یعنی مرحوم آقای منتظری دو نگاه به انقلاب حاکم شد که در تعارض آشکار با هم بود.

نگاه آیت الله منتظری  که در سخنرانی 22 بهمن 1367 ایشان نمود عینی داشت این بود که 10 سال اشتباه آمده ایم، جنگ اشتباه بود و آن همه شهید نباید داده می شد و آن برخوردها با برخی ها همانند بازرگان و نهضت آزادی ها و ... نباید می شد و باید از مردم عذرخواهی کنیم و مسیر را اصلاح کنیم.

اما نگاه امام که در بخشی از منشور روحانیت (اسفند ماه 1367) و همچنین همین نامه 6 فروردین 1368 آمده بود این بود که یک لحظه هم در جنگ اشتباه نکردیم و امام پیشمان نبود و امام خود را نه در مقابل تاریخ که در مقابل خدا باید پاسخگو بداند و اسلام همیشه شاهد خیانت بزرگان خود بوده است.(کنایه به آقای منتظری و قیاس با فتنه های صدر اسلام)

تعابیر امام در منشور روحانیت و نامه 6 فروردین 1368 تعابیر به شدت قابل تامل و جدی است که از مردی در آن سن و سال و در ماه های پایانی عمر به شدت شنیدنی بود. امام به گونه ای مباحث را شکافته بودند و اختلافات به قائم مقامی رهبری رسیده بود که دقیقا نشان می داد مساله اصلی در انقلاب کجاست.

مساله اصلی در انقلاب همین دو نگاه بود که آرام آرام ایجاد شد. عده ای از انقلابی گری و مسیر انقلاب پشیمان شدند و دائم به مسائل مختلف همانند اشغال سفارت آمریکا، دفاع در برابر صدام و جنگ، حذف لیبرال ها از انقلاب و برخورد با روحانیونی همانند شریعتمداری و محمد شیرازی و طباطبایی قمی و ... ایراد وارد میکردند و امام معتقد بودند که مسیر درست طی شده است و نباید به جو سازی ها توجه کرد و به همه مسائل انقلاب شبهه وارد کرد. تفکیک بندی امام در قبال مسائل همان تفکیک بندی مشهور دو اسلام بود. اسلامی که معتقد به محدود شدن در داخل و کاری نداشتن با جهان پیرامون بود و اولویت خود را مسائل دینی ساده مردم می دانست و اوج مبارزه آن با بهائیت بود که امام اسم این اسلام را اسلام آمریکایی گذاشته بودند و اسلامی که انقلابی فکر میکرد و آرمان خود را مبارزه به استکبار می دانست و اینکه باید به فکر دنیا و آخرت مردم به صورت توامان بود و امام این را اسلام ناب محمدی می دانست.

مساله امروز ما هم در جمهوری اسلامی پس از 29 سال از آن نامه تاریخی همین است. اینکه مسیر درست طی شده است یا مسیر اشتباه بوده و انقلاب در مسیر انحلال است و چه قرائتی از اسلام را باید پذیرفت؟ نگاه ها هم باز همین است. آیت الله خامنه ای به عنوان دومین رهبری انقلاب اسلامی معتقد هستند راه درست طی شده و باید ادامه پیدا کند و انقلابی فکر و عمل کرد و برخی از سیاسیون و مقامات مشهور سابق سیاسی معتقد هستند که راه اشتباه بوده و اگر این مسیر طی شود انقلاب به اتمام می رسد.

هر کدام از این تفکرات به یک سو می روند. مهم این است که امروز تکلیفمان را بدانیم که در پشت سر کدامیک از این نگاه ها هستیم؟ تفکری که خود را باخته و می گوید هیچ چیز نداریم و باید تسلیم شویم و به سخن دیگران گوش بدهیم و محدود به داخل باشیم و به ظاهر مشفقانه برای ما نسخه پیچی میکند و یا تفکری که با افتخار به مسیر انقلاب نگاه می کند و کلیت انقلاب و مسیر طی شده را قابل دفاع می داند؟