آدرس تلگرام صفحه وبلاگ

برای عضویت در صفحه تلگرام می توانید بر روی لینک زیر کلیک کنید.

https://telegram.me/faramoshkhaneh

طلوع و غروب یک حزب به چاپ رسید

 

سرانجام پس از قریب به 8 سال، کتاب تاریخ شفاهی حزب جمهوری اسلامی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسید و روانه بازار نشر شد. رونمایی از این اثر در نیمه آذرماه انجام خواهد شد و اطلاعات بعدی پیرامون آن به اطلاع علاقمندان خواهد رسید.

 

برای تهیه این کتاب و دریافت اطلاعات پیرامون آن می توانید به این لینک مراجعه کنید. 

 

کتاب تاریخ شفاهی حزب جمهوری اسلامی از سال های پیش از تاسیس حزب تا پایان فعالیت های آن در اردیبهشت ماه 1366 راه شامل می شود و در بیش از 10 فصل موارد مهم تاریخ معاصر که به حزب جمهوری اسلامی مربوط می شود را مورد بحث و بررسی جدی قرار داده است. 

 

دسترسی به کتاب های من

تاکنون دو کتاب نوشته من به بازار نشر وارد شده است و در دسترس می باشد.

 

چنانچه برای خرید و مطالعه آنها، دسترسی آسانی ندارید و علاقمند به تهیه آنها هستید می توانید برای تهیه کتاب "شهید روز هشتم" پیرامون زندگی و زمانه شهید محمد کچویی (از مبارزین پیش از انقلاب و اولین رئیس زندان اوین پس از انقلاب) و بررسی پرونده جاسوسی محمدرضا سعادتی(نفر دوم سازمان مجاهدین خلق و اولین دستگیر شده امنیتی پس از انقلاب در اردیبهشت ماه 1358)  و اعدام تیمسار معدوم احمد مقربی در سال 1356، اینجا را کلیک نمائید.

 

همچنین برای تهیه کتاب نقد و بررسی حجاب شرعی در عصر پیامبر نیز می توانید اینجا و یا اینجا را کلیک نمائید.

 

برای خرید کتاب قمار با تخفیف، پیرامون مذاکرات مخفیانه ایران و آمریکا در سال های 1364 و 1365 می توانید اینجا و اینجا و اینجا و اینجا را کلیک نمائید.

 

برای خرید کتاب جنگ و صلح با سی درصد تخفیف می توانید اینجا را کلیک نمائید. 

 

برای خرید کتاب مصاف با ده درصد تخفیف می توانید اینجا و اینجا را کلیک نمائید. 

 

در ماه های آینده نیز دو کتاب به امید خدا به زیور طبع آراسته خواهد شد که لینک دسترسی خرید به آن ها نیز متعاقبا در وبلاگ قرار خواهد گرفت.

خرید و دانلود مستندها

تاکنون یازده مستندی که ساخته ام (به عنوان کارگردان یا تهیه کننده) بر روی سایت های فروش مستند قابل دسترسی می باشند و علاقمندان می توانند با خرید ارزان قیمت لینک دانلودی، این مستندها را به سادگی و ارزان و با حجم کم در هر کجا و هر زمان خریده و دانلود و تماشا نمایند.

 

لینک دسترسی به هر کدام از این مستندها در سایت های مختلف به قرار ذیل است:

1- مستند روزهای خرداد (برای خرید از سایت سینمامارکت و فیلمگردی اینجا و اینجا را کلیک نمائید.) ( برای خرید از سایت فیلیمو اینجا را کلیک نمائید.)

2- مستند داستان ناتمام یک حزب ( برای خرید از سایت فیلمگردی اینجا را کلیک نمائید.) ( برای خرید از سایت فیلیمو اینجا را کلیک نمائید.) 

3- مستند معمای c130 ( برای خرید از سایت فیلمگردی اینجا را کلیک نمائید.) ( برای خرید از سایت فیلیمو اینجا را کلیک کنید.)

 

4- از سعدآباد تا لوزان ( خرید از سایت سینما مارکت در اینجا)

 

5- مستند گزارش چند قتل، پیرامون قتل های زنجیره ای سال 1377 در دوران دولت اصلاحات و پرونده سعید امامی و شبکه زیتون در ایران ( فیلمگردی ، فیلیمو) 

 

6- مستند هولوکاست، پیرامون قحطی بزرگ ایران در سال های 1296 تا 1298 شمسی در زمان جنگ جهانی اول و نقش بریتانیا در تلف شدن بیش از 20 درصد جمعیت ایران (دانلود از فیلمگردی)

 

7-. مستند قمار پیرامون مذاکرات مخفیانه ایران و آمریکا در سال های 1364 و 1365 (مذاکرات مشهور به مک فارلین) ( سینمامارکت، فیلمگردی)

 

8- مستند چریک فیلمساز ( سایت فیلمگردی)

 

9- مستند دیوارکش پیرامون ارتباط سکس و سیاست در ایران و جهان ( سایت سفیر تماشا)

 

10- مستند مجمع عقلا پیرامون پایان جنگ ایران و عراق و پذیرش قطعنامه 598 و دوران دولت سازندگی مرحوم هاشمی رفسنجانی (سایت سفیر تماشا)

 

11- مستند بیگانه های آشنا پیرامون سیل فروردین ماه 1398 در استان های لرستان و خوزستان و حضور نیروهای غیر ایرانی برای کمک به مردم ایران (سایت فیلمگردی)

کسب عناوین در جشنواره ها

در جشنواره ششم ققنوس در دی ماه 1403 مستند صفر- یک پیرامون سربازی نخبگان در بخش مستند، و کتاب جنگ و صلح در بخش مستندنگاری موفق به کسب عنوان شدند. 

 

در جشنواره بیست و دوم کتاب رشد در اسفندماه 1403 هم کتاب مصاف پیرامون تقابل سه چهره از روحانیون مشهور با امام خمینی (ره) هم موفق به نامزدی و کسب عنوان شد. 

 

مستندها و کتاب های معرفی شده، از طریق لینک های ارائه شده در همین بلاگ قابل مشاهده و سفارش و خریداری میباشد. 

 

پنل ویژه غزه در جشنواره سینما حقیقت برگزار شد

 

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، امروز جمعه ۲۳ آذرماه و در ششمین روز از هجدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، «پنل غزه» با حضور مصطفی شوقی تهیه‌کننده و مدیرعامل خانه مستند، تاماس گرگوسامو از مجارستان، رضوان مرتضی از لبنان و محمد خلیل از عراق برگزار شد.

سیدمهدی دزفولی مدیر بازرگانی مرکز گسترش در ابتدای این پنل گفت: امیدوارم بحث‌های خوبی در این پنل مطرح شود. ما امشب سه مهمان بین‌المللی و یک مستندساز ایرانی را در کنار خود داریم.

هنرمندان عراق بعد از طوفان الاقصی به سمت فلسطین و غزه آمدند

رضوان مرتضی در ابتدای سخنان خود مطرح کرد: اگر بخواهیم درباره نبرد با اسرائیل صحبت کنیم باید بگوییم این نبرد طولانی‌ترین است و کل محور مقاومت درگیر این نبرد شده‌اند. در هر جنگی خسارت و سود است و در جنگ غزه ما شاهد این بوده‌ایم که اسرائیل همچنان با غزه در حال درگیری و جنگ است.

وی ادامه داد: درباره محور مقاومت حزب‌الله علیرغم شهادت رهبران خود به تسلیم شدن راضی نشد. رفتن آقای بشار اسد هم باعث ناراحتی شد و دلیل اینکه حزب‌الله به سوریه اهمیت می‌داد به خاطر نقش سوریه در محور مقاومت بود و نه شخص بشار اسد. ولی حزب‌الله از همان اول معتقد بود که دست خداست که به او کمک می‌کند.

محمد خلیل در ادامه بیان کرد: موضع‌گیری عراق مربوط به دولت و مردم و گر‌وه‌های اجتماعی مردم است. دولت نمی‌تواند موضع‌های عجیب غریب بگیرد و از آنجا که نفت عراق دست آمریکاست، باید به نحوی آن‌ها را راضی نگه دارند. اما طوفان الاقصی مردم و اقشار فرهنگی را خیلی تحت تاثیر قرار داد. خیلی از هنرمندان عراق قبلا فضای ذهنی اروپایی و آمریکایی داشتند ولی بعد از طوفان الاقصی به سمت فلسطین و غزه آمدند. بعد از این اتفاق مقاومت و حقیقت این جریان در عراق عوض شده است.

خلیل افزود: از نظر تکنولوژی قطعا آن‌ها از ما قوی‌تر هستند ولی چیزهای غیبی این وسط وجود دارد که حتی به بیان هم نمی‌آید. ما در عراق مرجعیت را داریم و در زمانی که باید به صحنه می‌آیند و این دلیلی است که به این راحتی‌ها نمی‌توان به عراق نفوذ کرد.

مصطفی شوقی نیز مطرح کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که طرح بزرگی‌ست که از صبح ۷ اکتبر شروع شده و تا امروز در حال جریان است‌. دوست دارم اینجا درباره مستندسازی و مستند در بحران صحبت کنیم.

در بخش دیگری از این پنل تاماس گرگوسامو گفت: در ابتدا باید به کشورهایی که در این مساله نقش دارند، نگاه کنیم. به عنوان مثال ما شاهد تظاهراتی علیه نتانیاهو بودیم و درست همزمان با آن شاهد عادی‌سازی روابط عربستان و ایران با میانجی‌گری چین بودیم. از طرف دیگر حضور حزب‌الله را داشتیم و پس از آن هم اتفاقات ۱۵ ماه اخیر را داشتیم. ما شاهد بودیم که منطقه داشت به سمت خوب شدن پیش می‌رفت اما از بعد انسان‌دوستانه شاهد مشکلات عدیده‌ای خصوصا در غزه بودیم.

وی ادامه داد: سخت است آینده را پیش‌بینی کرد ولی وضعیت جدید سوریه برای ما خیلی مهم است و افراد جدید در سوریه را نمی‌شناسیم ولی می‌دانیم که گذشته تاریکی دارند. این می‌تواند تعداد مهاجرت به اروپا را بیشتر کند که می‌تواند خیلی خوشایند نباشد. درباره لبنان هم باید گفت که تا قبل از جنگ باثبات و خوب بودند ولی بعد از جنگ از منظرهای مختلفی دچار مشکل شد. ما همه دنبال صلح هستیم ولی این مهم است که قبل از صلح قرار است چه اتفاق‌هایی بیفتد. روابط آمریکا و روسیه هم مهم است و رئیس‌جمهور جدید آمریکا خیلی برای ایران خوشایند نبوده است.

فیلم فریم‌های فلسطینی را حتما تماشا کنید

مصطفی شوقی در بخش دیگر این پنل گفت: مستندی به نام فریم‌های فلسطینی در جشنواره داریم که بسیار خوب است و در نگاه فرهنگی و هنری تاریخ اجتماعی فلسطین را می‌گوید و مطرح می‌کند که مساله فلسطین در گذشته ریشه دارد. چیزی که وجود دارد ماجرای امروز و دیروز نیست، فقط در این ۱۵ ماه بیشتر متوجه چنین چیزی شده‌ایم. تمام دبیرکل‌های حزب‌الله شهید شدند و این نشان‌دهنده استمرار در منطقه وجود داسته است. شاید ما کمتر فهم این را داشته باشیم ولی این حقیقت است که اسرائیل دارد تنها برای موجودیت خود می‌جنگد. فیلم فریم‌های فلسطینی را حتما تماشا کنید.

محمد خلیل در ادامه صحبت‌های مصطفی شوقی توضیح داد: اگر بخواهیم درباره عادی‌سازی بگوییم تمام کشورهای عربی عادی‌سازی کردند. مساله‌ای که درباره اسرائیل وجود دارد این است که مرز ثابتی ندارد و می‌خواهد آن را گسترش دهد. داستان شرف و غیرت است، این‌ اسرائیلی‌ها منطقی ندارند و تنها قدرت را می‌فهمند.

وی ادامه داد: سوریه و دولت آن مثل رگ انسان است. از این طریق به حزب‌الله اسلحه می‌رسید حالا باید ببینیم در حال حاضر چه خواهد شد.

رضوان مرتضی نیز در ادامه این پنل توضیح داد: اگر محور مقاومت ادامه پیدا نکند ما وارد روزگار آمریکایی و اسرائیلی شده‌ایم چون ما نمی‌توانیم در دنیایی که سیاه و سفید شده نقطه وسط را داشته باشیم. شمای ایرانی دیگر نمی‌توانی بگویی که کاری ندارم. اینکه محور مقاومت چطور این مشکل بزرگ را حل کند سوال بزرگی‌ست چون ایران دارد تلاش می‌کند رابطه جدیدی با سوریه آغاز کند و اسرائیلی‌ها دولت جدید سوریه را تهدید کرده‌اند. موضوع مهمی می‌خواهم بگویم که حمایت محور مقاومت از سوریه حمایت از بشار اسد نبود و همیشه این چالش وجود داشت که از یک دیکتاتور حمایت کنیم یا به خاطر محور مقاومت از او حمایت کنیم و تصمیم گرفته شد برای حفظ محور مقاومت این حمایت شکل بگیرد.

وی اضافه کرد: صحبت‌هایی شد که مذاکراتی بین اوکراین و روسیه و آمریکا شده است و می‌گویند ترامپ رابطه دوستی یا پوتین دارد و در این مدت باید همه چیز تسویه شود و توقعاتی وجود دارد که جنگ در غزه تا پایان امسال تمام شود. حتی اگر یک معامله‌ای بین اوکراین و روسیه و اسرائیل بوده این یعنی ایران داخل معامله نبوده و ایران متعجب شده است که مهم‌ترین هم‌پیمانش به او خیانت کرده است.

تاماس گرگوسامو گفت: احتمال دارد که معامله ای اتفاق افتاده باشد ولی چون قضیه کامل آشکار نیست نمی‌توان صحبتی کرد. ترامپ ارتباط خوبی با روسیه دارد و به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده روسیه کمتر به خاورمیانه توجه کند و به نزدیکان جغرافیایی خود مانند اوکراین توجه خواهد کرد. تمام این‌ها فعلا نظریه است و شرایط دشوار است.

مصطفی شوقی گفت: عید سال ۱۴۰۲ درگیری در شرق سوریه رخ داد و برای اولین بار ایران و آمریکا درگیری هوایی داشتند. سه روز بعد از این واقعه با چند نفر از دوستان به آنجا رفتیم تا ماجرا را به مستند تبدیل کنیم. در منطقه غرب آسیا به نظر می‌رسد خطوط مرزی قراردادی دارند کم رنگ‌تر می‌شوند. این پروژه نیست یک پروسه و روند است. اشتباهی که قائل می‌شویم این است که می‌گوییم از ۷ اکتبر شروع شده ولی داستان مربوط به قبل‌تر از این حرفاست. چنددستگی چیزی است که در بین مردم و روایت‌های آن‌ها می‌بینیم. بدترین اتفاق این است که فضا متشنج و متفاوت ازمنظر قصه و روایت است. به تعداد آدم‌ها قصه و روایت وجود دارد و ما با تنش مواجه هستیم. آینده پر تنش است و روایت مردم از وقایع یکی نیست.

خلیل بیان کرد: فقط اسم‌ها است که تغییر می‌کنند، یک بار القاعده هستند، یک بار داعش و... ولی تنها اسم‌ها هستند که تغییر می‌کنند. اسرائیل روی بحث مذهبی سنی و شیعی بسیار کار کرد و تلاش کرد این دو را از هم بترساند.

رضوان مرتضی در بخش دیگر این پنل مطرح کرد: ما معتقدیم حق در نهایت پیروز می‌شود و طبیعتا پیروزی از آن ماست. من می‌دانم که محور مقاومت خسارت‌های بزرگی دید و بعد از شهادت سید حسن نصرالله نتانیاهو گفت ما محور مقاومت را شکستیم و حزب‌الله در ۱۵ روز ابتدایی خسارت‌های زیادی دید ولی تسلیم نشد و به جنگ خود ادامه داد و مانع ورود اسرائیل به لبنان شد.

شوقی مطرح کرد: ما در ایران میدان رسانه را در ابعاد وسیع خود باخته‌ایم. شاید مهم‌ترین دلیل این است که آموزش‌های لازم برای آن را ندیده‌ایم. یکی از بلاهایی که در حوزه سیاستگذاری سر ما آمده این است که در حوزه رسانه در قالب‌های ایدئولوژیک و خالی از محتوا عمل کرده‌ایم. دمشق سقوط کرده بود ولی در رسانه‌های ایران می‌گفتند دمشق آرام است و چیزی وجود ندارد. مساله فلسطین قصه انسانی و یک مساله انسانی و خیر و شر است ولی سیاست رسانه‌ای ما در این زمینه غلط بوده است و دوگانگی ایجاد کرده است.

وی افزود: از جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» هم به خاطر وجود بخش غزه بسیار ممنونم تا مستندسازان و هنرمندان و مردم خارج از قاب‌ها به مساله فلسطین نگاه کنند. مساله‌ای که خارج از دولت‌ها و حکومت‌ها قصه‌ای انسانی‌ست.

رضوان مرتضی در پایان این پنل توضیح داد: مستند برای نخبگان است و در ایران برای دیدن آن بلیت می‌خرند، چیزی که ما چنین چیزی نداریم. ولی سرمایه‌گذاری ما باید علاوه بر موشک روی رسانه هم باشد.

گزارش تصویری پنل ویژه غزه در جشنواره سینما حقیقت

 

 

 

 

نشست تخصصی غزه و حوادث پس از طوفان الاقصی از دید مستندسازان

 

به گزارش خبرگزاری قدس(قدسنا)، نشست تخصصی غزه و حوادث پس از طوفان الاقصی از دید مستندسازان در پردیس سینمایی چارسو تهران در هجدهمین جشنواره سینما حقیقت برگزارشد.

 

مهدی دزفولی دبیر بخش غزه جشنواره سینما حقیقت، مصطفی شوقی مستند ساز و مدیر پنل، محمد خلیل مستند ساز عراقی، رضوان مرتضی مستند ساز لبنانی و تاماش جورجو سامو نماینده سابق مجلس مجارستان در این پنل تخصصی، درباره حوادث طوفان الاقصی از دید مستندسازی بحث و گفت و گو کردند.

 

رضوان مرتضی مستند ساز لبنانی گفت این نبرد طولانی ترین جنگ اسراییل است که بیش از یک سال طول کشیده است و همچنان ادامه دارد. فرماندهان مقاومت لبنان با وجود اینکه تمام رهبرانشان شهید شدند سلاح بر زمین نگذاشتند و دشمن را مجبور کردند به دنبال آتش بس برود.

 

وی ادامه داد اتفاق بدی که هفته اخیر رخ داد، سرنگونی حکومت بشار اسد بود و دلیل آن شخص بشار اسد نیست بلکه سخت شدن حمایت از حزب الله لبنان است اما جای نگرانی نیست چون معتقدیم دست خدا پشت و پناه حزب الله لبنان است.

 

این مستند ساز لبنانی خاطر نشان کرد شرایط در رسانه ها برای نشر حقایق سخت است و دشمن برتری قدرت رسانه ای را تحت سلطه دارد که برای این موضوع باید سرمایه گذاری کنیم همانطور که برای توازن قدرت نظامی موشک تولید می کنیم، برای رسانه هم مهم است سرمایه گذاری کنیم.

 

در ادامه این نشست، محمد خلیل فیلم سازعراقی با اشاره به تحولات اخیر منطقه غرب آسیا گفت: حوادث امروز سوریه شبیه به حوادث ۲۰۱۴ عراق است، ما در عراق یک روزه، سه شهر بزرگ را از دست دادیم اما مرجعیت که آیت الله سیستانی بود نگذاشت عراق سقوط کند و امروز عراق بسیار قوی تر از آن زمان شده است.

 

وی ادامه داد در حوادث بین المللی، رسانه های غربی روایت را در دست داشتند اما طوفان الاقصی شرایط را عوض کرد و ورق را برگرداند و هنرمندان عراقی تمایل پیدا کردند آثار خود را به سوی فلسطین آوردند. وقتی سید حسن نصرالله شهید شد کوچه ای در عراق نبود که عکس شهید نصرالله را به دیوار نزده باشد و یا اینکه همه مساجد در بغداد برای نصرالله مجلس ختم گرفتند.

 

این فیلم ساز عراقی تاکید کرد اسرائیل اگر همه شهرهای سوریه و عراق را بگیرد و همه را تار و مار کند، به این مقدار قانع نیست و باز هم چشم طمع دارد.

 

مصطفی شوقی مستندساز ایرانی که آثاری را در جنگ محور مقاومت با داعش ساخته است گفت اتفاقات اخیر، طرح بزرگ از سوی دشمن است که تلاش دارند پیاده شود و نمی توان پیش بینی کرد این جنگ به همین زودی تمام شود و این موضوع منوط به طوفان الاقصی نمی شود بلکه قبل از آن هم وجود داشته اما در این یک سال اخیر پررنگ تر شده است.

 

وی افزود ما به عنوان مستندساز باید به شرایط نگاه کنیم؛ سال 1402 در شرق سوریه برای اولین بار بین ایران و آمریکا درگیری موشکی پیش آمد؛ ما بعد از 3 روز به دیر الزور رفتیم برای تهیه مستند که در شبکه المیادین به نام حدود لامرئیه (مرزهای نامرئی) نشان داده شد؛ مرزهای بین المللی دارند کمرنگ می شوند و دشمن می خواهد مرزهای عراق و سوریه تغییر کند و در لبنان هم این تلاش دیده شده است اما محور مقاومت با آن مخالفت می کند و می جنگد و این ماجرا یک پروژه نیست بلکه یک روند هست که ما به عنوان مستند ساز، این موضوع را می بینیم.

 

این مستند ساز خاطر نشان کرد ما در رسانه ها چند دستگی می بینیم و روایت های متناقضی دیده می شود؛ قصه و روایت حوادث متشنج است و از طرفی با یک تنش در حوزه اجتماع مواجه هستیم؛ دشمن برای مردم کشور ما هم برنامه ریزی این چنینی دارد و آینده منطقه پرتنش است.

 

تاماش جورجو سامو نماینده سابق مجلس مجارستان در انتهای این پنل تخصصی گفت در مجارستان، تا قبل از طوفان الاقصی تا آن جا که به یاد دارم، همه روایات به نفع اسراییل بود اما بعد از طوفان الاقصی، موضوع عوض شد رسانه ها ناچار شدند به نفع مبارزان فلسطینی اقدام کنند و در دیگر کشورهای اروپای غربی هم، چنین است.

 

برای مشاهده خبر در صفحه خبرگزاری میتوانید اینجا را کلیک نمائید. 

در جشنواره سینما حقیقت امسال، بخش ویژه ای برای فلسطین در نظر گرفته شد

 

 

سید مهدی دزفولی در گفت و گو با خبرگزاری قدس گفت در این دوره از جشنواره به جهت اتفاقاتی که در یک سال اخیر پس از طوفان الاقصی رخ داد؛ علاوه بر بخش غزه (که سال گذشته هم برگزار شد) بخش مسابقه ویژه غزه را هم برگزار کردیم.

 

وی افزود در بخش غزه حدود 15 فیلم مستند داخلی و خارجی نمایش داده شد و  اولین فیلم افتتاحیه جشنواره مستند، «حالت عشق» به کارگردانی خانم «کارل منصور» بود.

 

مسئول بخش غزه سینما حقیقت اظهار داشت در هردوره از جشنواره، موضوعات و اتفاقات مهم جهان که برای مستندسازان مهم است مورد بررسی قرار می گیرد که در این دوره، یک پنل تخصصی در مورد فلسطین و غزه برگزار شد.

 

وی ادامه داد در جشنواره حقیقت امسال، فیلم های شاخصی مثل فیلم «فریم های فلسطینی»، «آلبوم خانوادگی من» و «حالت عشق» و همچنین آثاری از «رحیم مشعرانی» که فیلم های متعددی در مورد فلسطین ساخته نمایش داده شد.

 

دزفولی گفت جشنواره سینما حقیقت معتبرترین جشنواره مستند در غرب آسیا محسوب می شود و فیلم هایی که در آن اکران می شوند به لحاظ استاندارد های فنی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

 

برای مشاهده این خبر در سایت خبرگزاری میتوانید اینجا را کلیک نمائید. 

قسمت سوم برنامه ویرگول

برای مشاهده قسمت سوم برنامه ویرگول پیرامون مسائل اقتصادی دولت چهاردهم می توانید اینجا را کلیک کنید. 

 

قسمت دوم برنامه ویرگول

برای مشاهده قسمت دوم برنامه ویرگول پیرامون سیاست خارجی می توانید اینجا را کلیک کنید. 

 

قسمت اول فصل دوم برنامه ویرگول پلاس

انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که فضای خاص شکل گرفته نیاز به تحلیل و بررسی جدی دارد. به همین دلیل فصل دوم برنامه ویرگول را تولید کرده ایم که قسمت اول آن در ادامه تقدیم می شود. 

برای مشاهده این قسمت میتوانید اینجا را کلیک نمائید. 

 

خوانشی از یک پرونده فراموش شده

 

اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود؛ کارنامه شهید محمد کچویی را مورد بازخوانی قرار داده است. «شهید روز هشتم» از سوی سید محمد مهدی دزفولی تألیف شده و انتشارات صفحه سفید، آن را روانه بازار نشر ساخته است. مؤلف در محفل رونمایی از این کتاب، پیرامون مختصات آن آورده است:

«در ابتدا قرار بود کتابی پیرامون شهید سید اسدالله لاجوردی و دوران مبارزات و مسئولیت وی تألیف و گردآوری شود، اما در نهایت با پیش رفتن کار و توجه به غفلت و گمنامی شهید محمد کچویی، کار به سمت این شهید چرخش پیدا کرد و در نهایت، کار به این موضوع و چند پرونده مهم تاریخی دیگر اختصاص پیدا کرد. در این کتاب با بیش از ۳۵ نفر از مطلعین، پیرامون شهید محمد کچویی مصاحبه شده است و بالغ بر ۸۰ صفحه اسناد و مدارک گردآوری شده است که به قطع می‌توان گفت در این زمینه خاص و برای اولین بار، شاهد چنین پرداخت مفصل و صریحی هستیم. همچنین در فصول هفتم و هشتم این کتاب به دلیل پیوند خوردن پرونده ترور شهید کچویی با پرونده محمد‌رضا سعادتی و جاسوسی وی برای شوروی، بازخوانی مفصلی از پرونده سعادتی و همچنین پرونده تیمسار معدوم احمد مقربی صورت گرفته است. در این پرونده‌ها نیز با افراد مطلعی همانند: خسرو قنبری تهرانی، بهزاد نبوی، فیض الله عرب سرخی، سرهنگ مهدی کتیبه، جواد منصوری و... مصاحبه شده است و سعی شده تا برای اولین بار، اسناد پرونده سعادتی و مقربی منتشر شود. به دلیل اهمیت پرونده کچویی و در کنار آن پرونده‌های سعادتی و مقربی، تلاش شد تا اثر کاملاً مستند و به دور از احساسات و عواطف و برای خواننده قابل باور و پذیرش باشد که در این میان به دلیل نوع خاص پرونده و اسناد، با دشواری‌هایی نیز مواجه بودیم. محمد کچویی مبارز مشهور پیش از انقلاب بود که برای اولین بار، در سن ۲۲ سالگی به زندان افتاد و در آستانه انقلاب نیز ۲۸ ساله بود که در ستاد استقبال از امام خمینی حضور داشت. سپس به مدیریت زندان اوین رسید و در سن ۳۱ سالگی و فردای فاجعه ۷ تیر ماه، در زندان اوین ترور شد. او اولین شهید عملیات‌های انتحاری سازمان منافقین، محسوب می‌شود. پس از شهادت کچویی پرونده ضارب وی در زندان یعنی محمد‌کاظم افجه‌ای، بررسی شده و مشخص می‌شود که وی با محمد‌رضا سعادتی نفر دوم سازمان که آن زمان به دلیل جاسوسی برای شوروی دستگیر شده‌بود و مشغول طی گذران ۱۰ سال زندان خود در اوین بوده، ارتباط وخط ترور کچویی و دیگران را از وی گرفته بود. با قطعی شدن نقش سعادتی در ترور کچویی، وی مجدداً از سوی آیت‌الله محمدی‌گیلانی محاکمه شده و سرانجام در ۵ مرداد ۱۳۶۰ اعدام شد. سعادتی همان فردی است که در اردیبهشت ماه ۱۳۵۸ قصد داشت؛ با نفوذی که سازمان منافقین در دادستانی تهران داشته، پرونده تیمسار معدوم احمد مقربی را که به جرم جاسوسی برای کا. گ. ب به دست ساواک دستگیر و در دی ماه ۱۳۵۶ اعدام شده بود؛ را به سفارت شوروی منتقل کند. پرونده مقربی و نحوه لو رفتن وی برای کا. گ. ب، از اهمیت فوق العاده برخوردار بوده است و به همین دلیل شوروی‌ها به شدت به دنبال به دست آوردن پرونده وی از طریق منافقین در اولین روز‌های انقلاب بودند؛ که همین موضوع نشان می‌دهد این سازمان از همان ابتدای انقلاب، با بیگانگان در ارتباط بوده و برای آن‌ها جاسوسی می‌کرده است...».

 

برای مشاهده متن این خبر در سایت روزنامه جوان میتوانید اینجا را کلیک کنید. 

مصاحبه با خبرگزاری ایرنا/ پشت‌پرده سقوط هواپیمای C۱۳۰، خرابکاری بود؟

مهدی دزفولی تهیه‌کننده و کارگردان مستند «معمای C۱۳۰» که چندی پیش از شبکه افق پخش شد و در حال حاضر به صورت آنلاین در دسترس است، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا درباره این اثر توضیح داد: این مستند روایتی از سقوط هواپیمای فرماندهان ارتش و سپاه در تاریخ ۷ مهرماه سال ۶۰ است. اتفاقی که درست فردای عملیات ثامن‌الائمه به‌عنوان اولین عملیات بزرگ و پیروزمندانه ایران در جنگ تحمیلی رخ داد.

وی گفت: یک سال از شروع جنگ و سه ماه از عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا گذشته بود و اولین عملیات موفق ایران که منجر به شکست حصر آبادان هم شد، در این مقطع رقم خورده بود. در این پرواز، فرماندهان اصلی جنگ حضور داشتند.

 

از شهید فلاحی که رئیس ستاد ارتش و شهید نامجو که وزیر دفاع بودند، تا شهید فکوری که فرمانده نیروی هوایی بود، شهید کلاهدوز که قائم‌مقام سپاه و شهید جهان‌آرا که فرمانده سپاه خرمشهر بود. در واقع این اتفاق، حادثه‌ای بود که شیرینی آن عملیات پیروزمندانه را تلخ کرد و مسیر جنگ را هم تغییر داد.

این مستندساز در توضیح بیشتر این تغییر مسیر، گفت: براساس اسناد و مدارک موجود که در مستند هم به آن اشاره می‌شود، قرار بر این بود که این فرماندهان با این پرواز، نزد حضرت امام(ره) بروند و طرح شروع عملیات بازپس‌گیری خرمشهر در همان پاییز سال ۶۰ را ارائه دهند. این عملیات با سقوط این هواپیما، برای چند ماه به تعویق می‌افتد و مسیر جنگ به سمتی می‌رود که رویارویی‌ها، ادامه‌دار شود. براساس نظر این فرماندهان، قرار بر این بود که بعد از فتح خرمشهر در آن تاریخ، جنگ هم به پایان برسد.

شهدایی که همه سابقه تهدید به ترور داشتند

وی افزود: نکته مهم این است که تمام فرماندهان حاضر در این پرواز غیر از شهید جهان‌آرا که سن و سال چندانی هم نداشت، سابقه ترور داشتند. شهید فلاحی در ماجراهای کردستان سابقه ترور داشت. شهید نامجو به دلیل مباحث مرتبط با انفجار دفتر نخست‌وزیری که یک ماه قبل‌تر اتفاق افتاده بود، در معرض ترور بود.

شهید فکوری به دلیل عملیات حمله به پایگاه‌های اچ‌۳ که بسیار هم غافل‌گیرکننده بود، از سوی ارتش بعث تهدید به ترور شده بود. شهید کلاهدوز هم از آنجایی که پیش از انقلاب در گارد جاویدان شاه بود و بعد از انقلاب هم قائم‌مقام سپاه شده بود، یک ماه قبل‌تر مانند شهید نامجو در انفجار دفتر نخست‌وزیری حضور داشت و توانستند از آن اتفاق جان سالم به در ببرد.

هنوز هم علت دقیق سقوط آن هواپیما مشخص نشده است. معلوم نیست با نقص فنی مواجه بوده‌ایم یا با خرابکاری و بمب‌گذاری

دزفولی در بخش دیگری از توضیحات خود گفت: ما در سال ۱۳۹۵سراغ این پرونده رفتیم و تا سال‌ها این پرونده مغفول واقع شده بود. گویی زیر گردوخاک دفن شده بود و کسی تمایلی به پرداختن به آن نداشت.

در عین اینکه این پرونده هنوز برای نزدیکان این شهیدان، حل نشده باقی مانده و هنوز هم علت دقیق سقوط آن هواپیما مشخص نشده است. معلوم نیست با نقص فنی مواجه بوده‌ایم یا با خرابکاری و بمب‌گذاری.

این مستندساز در پاسخ به اینکه آیا در پژوهش‌هایی که داشته‌اند به پاسخی برای دلیل این سقوط رسیده‌اند یا خیر، هم گفت: براساس همان روایتی که در مستند هم وجود دارد، براساس تحقیقات ما خرابکاری افراد نفوذی در این ماجرا، نقش اصلی را داشته است.

به‌ویژه که در این سانحه برخلاف نمونه‌های مشابه، خلبان و تیم پروازی سالم ماندند و خود آنها بعدها شهادت دادند که شاهد یک خرابکاری بوده‌اند. گویا قبل از پرواز شخصی قسمت مربوط به پاور هواپیما را دستکاری کرده است.

کارگردان مستند «معمای C۱۳۰» درباره تعدد موضوعاتی همچون سابقه کشمیری و یا پرونده عباس زری‌باف که در این مستند به‌صورت فهرست‌وار به آنها اشاره شده است هم گفت: داستان اصلی این بود که ما پیش از این کار، هیچ مستندی نداشتیم که به‌طور مفصل در آن درباره موضوع نفوذ به مراجع کلیدی نظامی اعم از ارتش و سپاه صحبت شده باشد. این اولین مستندی است که در آن از بهمن ۵۷ تا مهر ۶۰ موارد مربوط به نفوذ، بررسی شده است.

وی با اشاره به دیدگاه‌های مختلف درباره پرونده سقوط C۱۳۰ افزود: آقای فرقانی که ما در زمان ساخت مستند به دنبالش بودیم اما به آمریکا سفر کرده بود، بعدها به بهانه همین مستند، با بی‌بی‌سی مصاحبه کرد، معتقد است که حادثه به دلیل خرابکاری نبوده است. ما اما تلاش داشتیم به این موضوع بپردازیم که در این اتفاق، بحث نفوذ بسیار جدی بوده است.

در پرونده‌های مشابه شاید به کشمیری پرداخته شده باشد اما به سوژه‌ای مانند محمدرضا کلاهی آن‌گونه که باید پرداخته نشده است. نباید از کنار این پرونده‌ها ساده عبور می‌کردیم. به همین دلیل در مستند نیاز به مقدمه‌چینی داشتیم تا بگوییم موضوع نفوذ واقعا گزاره‌ای قابل تأمل است.

این مستندساز با تشریح برخی از ابعاد فنی مرتبط با پرونده این سقوط ادامه داد: حتی شرکت هواپیمایی سازنده این مدل هواپیما، در سایت رسمی و صفحه ویکی‌پدیای مربوط به سقوط هواپیماهای C۱۳۰ این سانحه را در بخش سوانح مشکوک قرار داده‌اند که دلیلش مشخص نیست.

مساله نفوذ کشمیری

وی درباره استفاده از مصاحبه‌های آرشیوی در فرآیند ساخت مستند «معمای C۱۳۰» توضیح داد: همه مصاحبه‌های این مستند را خودم گرفتم. در مجموع ۶ مصاحبه در این مستند داریم که طیف‌های مختلف از ابراهیم یزدی تا حسن عباسی را شامل می‌شود. با آقای صولتی خلبان این پرواز هم گفت‌وگو داشتیم. همه این مصاحبه‌ها هم تولیدی است. باقی جزییات تصویری این مستند هم با پیگیری خودمان به‌دست آمد و مربوط به مستندهای دیگر نبود.

این مستندساز گفت: براساس اسناد، از شب ۲۲ بهمن ۵۷، رکن دو ارتش که مغز متفکر سیستم امنیتی و اطلاعاتی ارتش بوده است، مورد هجمه قرار می‌گیرد چرا که خیلی از گروه‌های آن موقع از مجاهدین خلق تا حزب توده می‌دانستند اینجا چقدر جای مهمی است و سعی کردند اسناد آن را به دست بیاورند.

عده‌ای بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب در این رکن سمت می‌گیرند. مسعود کشمیری یکی از آنهاست که به نمایندگی از دفتر مهندس بازرگان برای نیروی هوایی حکم می‌گیرد. سعید حجاریان برای نیروی دریایی حکم می‌گیرد و حکم نیروی زمینی هم به حبیب‌اله داداشی می‌رسد. خود همین کشمیری که بعدها مسئول بررسی پرونده کودتای نوژه می‌شود، خیلی از اسناد را به عنوان کاغذ باطله از این مرکز خارج می‌کرده است.

دزفولی تاکید کرد: در همین سال‌های اخیر در برخی ترور دانشمندان هسته و خرابکاری‌ها شاهد نشانه‌های نفوذ بودیم. آقای یزدی تحلیلی در این مستند ارائه کرده که به نظرم تا حد زیادی درست است. او می‌گوید «ما سه واکنش را برای زمین زدن انقلاب اسلامی شاهد بودیم. اولین مرحله بی‌ثبات‌سازی بود که در همان سال‌های اول در گوشه‌وکنار کشور، شاهدش بودیم و مهار شد. مرحله دوم جنگ بود که ایران از آن هم عبور کرد. مرحله سوم، نفوذ است که به‌نظر می‌رسد ما هنوز به‌صورت جدی با آن درگیر هستیم»

کارگردان مستند «معمای C۱۳۰» درباره سروشکل ساده این مستند از منظر فنی هم گفت: قبول دارم این مستند سروشکل ساده‌ای دارد چراکه اولا با هزینه شخصی تولید شد و خودم دغدغه‌اش را داشتم. دوم اینکه به هرجایی که مراجعه می‌کردیم، هیچ چیز در اختیارمان نمی‌گذاشتند، از آرشیو و اطلاعات گرفته تا مصاحبه.

چه اصراری است سرباز فنی را حتما تحویل یک یگان نظامی عملیاتی دهیم!

 

به گزارش خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، مستند «صفر یک» از تولیدات موسسه آرمان هنر انقلاب، با موضوع سربازی نخبگان در شرکت‌های دانش‌بنیان با حضور سیدمحسن دهنوی و علی خضریان از نمایندگان فعال مجلس در این موضوع در سالن جابر ابن حیان دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف رونمایی شد.

در ابتدای این مراسم پس از نمایش این مستند ۴۶ دقیقه‌ای، مهدی انصاری کارگردان و سیدمهدی دزفولی تهیه‌کننده پیرامون مسیر ساخت این مستند و دشواری‌های آن سخن گفتند.

سیدمهدی دزفولی در ابتدای مراسم با بیان اینکه ما طبق آمار ۹۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که تا حدود یکی دو سال قبل آماری که برای پذیرش سرباز داشتند ۵۰۰ نفر بود که حالا این آمار به ۱۵۰۰ نفر رسیده است، گفت: در واقع چیزی کمتر از یک ششم شرکت‌های دانش‌بنیان سهمیه برای جذب سرباز دارند. بگذریم که برخی از این شرکت‌ها آن‌قدر وسیع و پرتعداد هستند که شاید ۴۰-۵۰ عدد سهمیه سرباز هم برای آن‌ها کم باشد. این آمار تنها برای شرکت‌هایی هست که در وسعت کوچک‌تری فعالیت می‌کنند. همان‌طور که مثال زدم شرکت‌های بزرگ که تعداد کارمندان بالایی دارد و نیروهای کلیدی آن‌ها در سمت‌هایی که برایشان مهم است باقی بمانند و اگر به سربازی بروند روند کاری شرکت دچار اختلال می‌شود، این دغدغه را به وجود آورد که کاری تولید شود که این شرکت‌های دانش‌بنیان به شکل تخصصی بتوانند نیروهای خودشان را به عنوان سرباز در شرکت خود داشته باشند تا در آنجا مشغول به خدمت شوند و شرکت هم آسیب نبیند. نظام هم در این شرایط می‌تواند از آن سرباز با بهره‌وری بهتری استفاده کند. این دغدغه اصلی ما برای ساخت مستند بود.

وی افزود: مخاطب کنونی این مستند هم نیروهای مسلح و هم افرادی هستند که به نوعی با مسأله سربازی درگیر هستند. در لایه بعدی مخاطبان عمومی‌تر می‌شود. به هر حال سربازی دغدغه گوشه ذهن تمام پسرها در ایران است که مشمول خدمت سربازی می‌شوند. در واقع مخاطب پیرامونی ما تمامی جامعه پسرانی است که یکی از پنج دغدغه اصلی آن‌ها سربازی اجباری است.

 

طولانی‌تر شدن تحصیلات به خاطر سربازی

مهدی انصاری، کارگردان این مستند نیز در ادامه اظهار کرد: بحث سربازی همیشه مسأله بوده است. سربازی یکی از دغدغه‌هایی است که باعث شده پسران مدام طول تحصیل خود را طولانی‌تر کنند، از این جهت خیلی‌ها هستند که گوشه ذهنشان مسأله سربازی هست و همواره استرس و دغدغه آن را با خود به همراه دارند. به‌خصوص زمانی که بحث خودکشی و مهاجرت‌ها مطرح شد، این قضیه را برای من جدی‌تر کرد که با گروهی از دوستان صحبت کنم و یک مستند در این باره بسازیم تا چالش‌های این حوزه را به صورت عینی نمایش دهیم. زمانی که ما ساخت این مستند را شروع کردیم، تیم دیگری هم بودند که می‌خواستند کاری درباره سربازی بسازند و از زاویه دیگری مسأله سربازی اجباری را بررسی کنند. به همین خاطر مسأله‌ای پیش آمد که ما چگونه به موضوع سربازی پرداخت و مطالبه‌گیری کنیم و از چه زاویه‌ای می‌توان به این موضوع نگاه کرد؟ افراد زیادی در این باره صحبت کرده‌اند. برخی معتقد بودند که به‌طور کل بحث سربازی حذف شود و دیگر چیزی به نام سربازی اجباری نداشته باشیم. از طرفی مسئول تصمیم‌گیرنده، نیروهای مسلح است و مسلماً مطالبه‌گری از نهادهای دولتی و حکومتی ظرافت‌هایی دارد و نمی‌توان بدون فکر و ایده قبلی کاری را انجام داد و بحث حساسی را مطرح کرد. به همین دلیل اگر بخواهد مطالبه‌گری درستی انجام شود که باعث اتفاقی باشد، باید خیلی دقیق‌تر به مسأله پرداخت. صرف زدن تیتر و ساخت مستندهای جنجالی اتفاق مثبتی را رقم نمی‌زند. به همین دلیل ما دست روی سوژه‌ای گذاشتیم که خود نیروهای مسلح آن را انجام داده و نتیجه گرفته است.

کارگردان مستند «صفر یک» ادامه داد: ما در این مستند به مشکلات سربازی پرداختیم و برای آن راه‌حل ارائه داده‌ایم. در واقع نکته ما این است که نیروهای مسلح روشی را برای بخشی از جامعه ایجاد کرده که بازخوردهای مثبتی داشته است. حالا زمان آن است که این روش گسترده‌تر شود.

سیدمحسن دهنوی، نماینده مردم تهران و عضو هیأت رئیسه مجلس در ادامه این نشست ضمن عرض خسته نباشید به تهیه‌کننده و کارگردان اثر و قدردانی از برگزارکنندگان این نشست، موضوع مستند «صفر یک» را یکی از سه موضوع اصلی امروز کشور در حوزه جوانان خواند و گفت: شاید اولین نکته‌ای که به نظر بیاید، این است که چرا مستند اینقدر محتاطانه است، اما اگر محدودیت‌های این بچه‌ها را بدانید -که من می‌دانم- به آن‌ها حق می‌دهید که همین قدر حرف زدن هم در موضوع سربازی سخت است.

عضو هیأت رئیسه مجلس پیام رساندن در این موضوع با وجود محدودیت‌ها را به عبور از میدان مین تشبیه کرد و گفت: من که نماینده مجلس هستم و طبق قانون اساسی حق دارم در مورد هر موضوعی در کشور اظهار نظر کنم، بعضاً با محدودیت‌ها و ممانعت‌های جدی در این موضوع روبه‌رو هستم. بعضاً علیه ما نامه می‌زنند، پرونده‌سازی می‌کنند، بنابراین می‌فهمم به بچه‌های رسانه‌ای که نه مصونیت و نه اختیار قانونی دارند، وقتی می‌گویند کار سخت بود، حق می‌دهم و امیدوارم در کارهای بعدی موفق باشند.

دهنوی ضمن تأکید بر اینکه «صفر یک» کار خوبی بود؛ گفت: نه تنها در موضوع سربازی بلکه در هر موضوع دیگر اگر قرار است به مسئله‌ای بپردازید، از همان ابتدا می‌توانید ۲ رویکرد  داشته باشید. یکی مطالبه‌گری است؛ در واقع با این نگاه که «چرا موضوع این‌طوری است؟» به مسئله بپردازیم؛ یعنی وقتی می‌خواهید به حل شدن مسأله فکر کنید، باید رویکردتان کمی تغییر کند و علاوه‌بر ایجاد یک جریان مطالبه‌گری، وارد حل مسأله شوید و پیشنهاد دهید؛ که قصه سربازی از این جنس بود.

وی ادامه داد: ما قبل از مجلس روی این موضوع کار کرده بودیم و بعد از ورود به مجلس، موضوع را در دو سطح پیگیری کردیم، یک سطح این بود که اول وضعیت موجود سربازی را بهتر کنیم و در سطح دیگر به سراغ اصلاح رفتیم؛ متأسفانه سرباز در ذهنیت قبلی که در کشور وجود داشت و بسیاری لایه‌های مسئولین، یک فرد بیکار بود؛ به این معنا که وظیفه سرباز است که برای ما کار کند، خدمت دهد و حقوقی هم نگیرد؛ در حالی که قانون فعلی هم این را نمی‌گوید و حتی حقوق، بیمه و حقوق اجتماعی خوبی برای سرباز در نظر گرفته است.

عضو هیأت رئیسه مجلس با اعلام اینکه گام اول ما این بود که حقوق موجود در قانون فعلی را برای سرباز زنده کنیم که در کمیسیون اصل نود این موضوع صورت گرفت و در رسانه‌ها بسیار به آن پرداخته‌ایم. متأسفانه با اینکه قانون تصریح دارد حقوق سربازان باید بین شصت تا نود درصد حقوق پایه و همترازش باشد، این کار انجام نمی‌شد. بنابراین یکی از موضوعات مهم ما در مجلس در حوزه سربازی این پیگیری‌ها بود.

دهنوی ادامه داد: یک مسأله این بود که با استناد به قانون که گفته به سربازان تسهیلات ندهید، به سربازها وام ازدواج نمی‌دادند. گفتیم ما قانون را درست می‌کنیم و تقاضای طرح دو فوریتی دادیم؛ گفتند این فوریت ندارد. صحبت کردیم که سه میلیون و ۱۰۰ هزار نفر مشمول غایب داریم که با خانواده‌هایشان زن و بچه و مادر و فرزند، ۱۵ میلیون نفر می‌شوند؛ اصلا چه چیزی از این فوری‌تر؟ در جلسه با آقایان هم توضیح دادم طبعاً متأهل فردی که مشمول غایب و متخلف است، از مجردش بهتر است و به زندگی می‌رسد، بنابراین حداقل کار این است که به آن‌ها وام بدهیم.

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان با بیان اینکه اگر از این‌ها عبور کنیم، در همه کارهایی که انجام شده یک فاز بهبود می‌بینیم اما فاز اصلاح اساسی نیست، تصریح کرد: کاری که باید انجام دهیم اصلاح فرآیند است. یکی از همین جنس کار که در مستند «صفر یک» مطرح شده و می‌گوید برای یک دسته‌ای به نام نخبگان یک مسیر جدا ایجاد می‌کنم؛ اما این همه مسأله نیست، باید دید که اصلاً جامعه هدف آن  چند نفر است؟‌

عضو هیأت رئیسه مجلس با اشاره به اینکه در حال حاضر نزدیک به ۴۵۰ هزار نفر سربازی می‌گذرانند، ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار مشمول غایب و نزدیک دو میلیون نفر در شرف اعزام داریم، تصریح کرد: بنابراین یک جامعه ۵ و نیم میلیون نفری مبتلا به این موضوع هستند و اینکه مسأله را برای ۱۰ هزار نفر نخبه حل کردیم، خیلی مسأله را حل نکرده‌ایم، البته برای بهبودش پیگیری‌هایی انجام شده است.

دهنوی ضمن تشکر از افرادی که موضوعات مربوط به سربازان را در رسانه پیگیری کردند، سازندگان مستند «صفر یک» را یکی از جریان‌های مختلفی خواند که در رسانه کمک کردند و افزود: امروز بهبود فرآیند سربازی به یک جریان پذیرفته شده تبدیل شده و بخش زیادی را رسانه‌ها و شما کمک کردید. ۴ سال پیش در این نقطه نبودیم و وقتی ما حرف از اصلاح فرایند می‌زدیم، کاملاً مسیر مسدود بود، اما امروز آنقدر این حرف پژواک شده که امر پذیرفته شده محسوب می‌شود.

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان در بخش بعدی صحبت‌های خود به ارائه پیشنهادهایی که در مجلس با احتساب نیازهای حاکمیت در مسأله سربازی و بهبود فرآیند آن ارائه کرده‌اند، پرداخت و گفت: ما این پیشنهادات را مکتوب کرده و به ستاد کل هم داده‌ایم. قرار بود در قالب برنامه و بودجه بیاوریم، که در حال پیگیری آن هستیم.

دهنوی با تأکید بر اینکه نباید نقش جلسات اینچنینی و پیگیری‌های از این جنس و مستنداتی از قبیل «صفر یک» را دست کم و کوچک بگیریم، تأکید کرد: حداقل اثر این شکل کارها این است که امروز تحول سربازی را به یک امر پذیرفته شده تبدیل کرده‌اند. به هیچ وجه چند سال پیش در این نقطه نبودیم و این دستاورد همین عزیزانی است که در حوزه رسانه کار کرده‌اند.

 

اصلاح سربازی نباید منجر به طبقاتی کردن و سرخوردگی اجتماعی شود

علی خضریان، نماینده مردم تهران و سخنگوی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس هم با اشاره به اینکه واقعیتی به نام خدمت نظام وظیفه در کشور وجود دارد و اگر قرار است راهکاری برای آن پیدا شود، الزاماً حذف مسأله نیست، عنوان کرد: در هر حال کشور در حوزه‌های نظامی، امنیتی، مرزداری و انتظامی نیاز به نیروی مسلح آموزش‌دیده و کارآمد هم دارد؛ از طرفی با مسائلی مانند حقوق سربازان هم طرف هستیم که از همان سال ۱۳۹۹ دغدغه مجلس، کمیسیون اصل ۹۰، امنیت ملی و تلفیق بودجه بود و این برآیند کاری است که در مجلس انجام شد.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل نود مجلس ادامه داد: در نشست کمیسیون از وزیر وقت دفاع درباره چرایی اجرا نشدن ماده ۴۹-۵۰ قانون نظام وظیفه سؤال کردم، گفتند پول نداریم و آنجا متوجه شدیم که سال‌ها است ردیفی به نام ردیف سرباز در بودجه نداریم. یعنی هم از طرفی وزیر دفاع درست می‌گفت و هم از طرفی مجالس قبل از مجلس یازدهم این موضوع را به ساز و کاری قانونی تبدیل نکرده بودند و پول را یک‌جا به نیروهای مسلح می‌دادند، که او هم برای خرج‌های دیگر هزینه می‌کرد و می‌گفت برای سرباز پول نداریم.

خضریان با اشاره به اینکه براساس همین طرز کار غلط در کمیسیون اصل نود مجلس پیشنهاد دادیم یک ردیف بودجه برای سرباز تعریف شود و چون حقوق است باید کامل پرداخت شود و نه نیروهای مسلح حق دارند آن را خارج از موضوع هزینه کنند و نه سازمان برنامه و بودجه با تخصیص پایین‌تری پرداخت کند. ابتدا مسئولان سازمان برنامه و بودجه در دولت سابق همکاری نمی‌کردند، مجلس با ایستادن پای حق قانونی این جوانان توانست این حق را احیا کند.

وی ضمن اشاره به دریافتی ۲۰ هزار تومانی حقوق سربازی خود در سال ۱۳۸۶ که مقداری هم برای بیمه از آن کم می‌شد، گفت: شاید اهمیت تخصیص ردیف بودجه حقوق سربازی برای کسانی که دوره سربازی را گذرانده‌اند بیشتر مشخص باشد. این پرداخت حقوق برای خیلی‌ها در دوره خدمت حیاتی است و اهمیت دارد. بنابراین به نظرم این خدمت بزرگی که در کشور انجام شده و اینکه حق قانونی سربازی دوباره احیا شد، بسیار مبارک است.

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس در مخالفت با اصلاح سربازی از طریق طبقاتی کردن موضوع سربازی که بعضاً تحت عنوان سربازی حرفه‌ای طرح می‌شود، عنوان کرد: بعضاً حتی در بدنه دانشجویی که باید پرچم‌دار و پیشرو در عدالت باشند، هم افرادی را می‌بینیم که بدون توجه به ابعاد اجتماعی موضوع ایده‌ای تحت عنوان سربازی حرفه‌ای را مطرح می‌کنند؛ در حالی که سربازی حرفه‌ای یعنی بدون پیش‌بینی منابع و اینکه نیروهای مسلح را قانع کنید که منابعش تضمینی و پایدار و موجود است. یعنی ایجاد یک مالیات امنیت برای کسانی که نمی‌خواهند سربازی بروند. و در نهایت سربازی اجباری برای بخش ضعیف جامعه شکل می‌گیرد.

خضریان ادامه داد: یک چشمه از سربازی طبقاتی، پیشنهادی بود که یکی از نمایندگان از روی خیرخواهی سال گذشته در کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۲ مبنی بر تعیین مبلغ چند صد میلیونی برای دریافت کارت پایان خدمت کسانی که از یک سنی عبور کرده‌اند و یا کسانی که از کشور خارج شده‌اند مطرح کرد و اصلا به صحن نرسید؛ اما باعث ایجاد جنجال بزرگی در افکار عمومی شد که اگر فرد با سن مشخصی به بالا نخواهد سربازی برود یا آنهایی که خارج از کشور هستند، می‌توانند با پرداخت هزینه گزافی کارت پایان خدمت بگیرند. یعنی اولاً آن فردی که خارج از کشور رفته می‌تواند خدمت نرود؛ دوماً کسی که پول دارد می‌تواند خدمت نرود که این به معنای طبقاتی کردن سربازی برای جوانان است. حال فکر کنید اگر این را در سطح گسترده اجرا کنیم، چه آسیب‌هایی خواهد داشت.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی مجلس با اشاره به آثار فروش خدمت در دولت هشتم برای جبران کمبود بودجه، گفت: خاطرم هست بسیاری از افرادی که در آن دوره خدمت می‌رفتند، خجالت می‌کشیدند با لباس نظامی از محل پادگان تا منزل بیایند. زیرا لباس خدمت به لباس فقرا تبدیل شده بود. معلوم بود کسی که خدمت رفته پدرش پول نداشته این خدمت را برایش بخرد و سرخوردگی اجتماعی ایجاد کرد.

خضریان با تأکید بر اینکه ما حق نداریم ضمن پیگیری حقوق جوانان، برای قشری سرخوردگی اجتماعی ایجاد کنیم، تصریح کرد: لباس نظامی نباید به عنوان لباس فقرا و مستضعفین شناخته شود و بگوییم عده‌ای پول دارند و مالیات امنیت می‌دهند و شما که پول ندارید، خدمت بروید؛ آن هم نه دو سال، بلکه چون قرار است سربازی را حرفه‌ای  کنیم ۵ تا ۷ سال در جایگاه سربازی خدمت کنید.

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس با اشاره به سختی‌های کار سربازی مانند مرزبانی، زندان‌ها، پاسگاه‌ها و نیروهای وظیفه راهنمایی و رانندگی، گفت: کسانی که می‌خواهند در شرکت‌های دانش‌بنیان دوران خدمت خود را بگذرانند، باید بتوانند در تسهیل کار دیگرانی که خدمت می‌روند در این حوزه‌ها کاری کنند تا آنجایی که در بعضی از این امور که ممکن است منجر به حذف نیروی انسانی شود. این خدمتی که یک فرد نخبه در شرکت‌های دانش‌بنیان به کشور می‌کند باعث می‌شود که کار خدمت برای دیگر جوانان نیز تسهیل شود. این امر به عدالت نزدیک‌تر است و اکنون نه تنها خودش به آن خدمت نظامی مرسوم نرفته بلکه چند نسل دیگر را نیز به طور مثال در راهنمایی و رانندگی از این خیابان‌ها نجات می‌دهد.

خضریان ادامه داد: از طرفی چون این مسأله طرز کاری مهمی است، حدود یک سال و حتی بیشتر است که در کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل نود که بنده مسئولیت آن را برعهده دارم، روی این موضوع با ستاد کل نیروهای مسلح جلساتی برگزاری می‌کنیم و به یک کتابچه از ایده‌ها رسیده‌ایم که قرار است جلسه‌ای با سردار باقری برگزار شود تا بتوانیم گام‌های مؤثرتری در حوزه اصلاح سربازی بدون اینکه بخواهیم در جهت طبقاتی کردن آن حرکت کنیم، برداریم.

وی افزود: از طرفی ضمن اینکه بگوییم عموم از این فضا بهره‌مند می‌شوند -یعنی سربازی را قشربندی و طبقه‌بندی و طبقاتی نکنیم- باید نیروهای مسلح را در حوزه نیروهای تخصصی گسترش دهیم و منابع آن را تأمین کنیم و جاهایی مانند مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند به عنوان یک منبع پایدار، نیروهای مسلح ما را تأمین کند.

سخنگوی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس با تأکید بر اینکه از طرفی آمادگی جوانان کشور در مقابله با دشمن هم باید حفظ شود، عنوان کرد: بنده با اصل آموزش نظامی برای همه جوان‌ها موافق هستم. یعنی اینکه باید نیروی جوان ما در هر شغل و هر سطحی از سواد هم هست، لباس رزم بپوشد و آموزش نظامی درست ببیند، قابل دفاع است.

خضریان با تأکید بر اینکه آموزش نظامی دیدن، سلاح در دست گرفتن و تیراندازی کردن حتماً برای جوانان این کشور لازم است، تصریح کرد: ما یک کشور ویژه در منطقه‌ای ویژه هستیم. هر لحظه که نیروهای مسلح ما نیاز داشته باشند، باید افراد آماده به رزم داشته باشند و بتوانند نیروی نظامی و مردمی خود را تقویت کنند. این حداقل امری است که باید رخ دهد و از آن دفاع می‌کنم؛ اما در موارد دیگر و در زمان صلح می‌توان فعالیت‌های موجود را دسته‌بندی و تخصصی کرد.

وی با اشاره به بحث سرباز در صنعت به عنوان یکی از موضوعات این حوزه که از روز اول پیگیری کرده، توضیح داد: به این ترتیب که یک سری از صنایع ما مانند دانش‌بنیان‌ها از نیروهای مهندسی استفاده و به جای سربازی به شکل معمول، به تولید کشور کمک کنند، در ادامه همین که قیمت تولید برای عموم مردم کاهش پیدا ‌می‌کند، و او هم حقوق بیشتری می‌گیرد.

نماینده مردم تهران ادامه داد: البته این موضوع را قبل از افزایش حقوق سربازان پیگیری می‌کردیم و خود افزایش حقوق بخشی از این مطالبه را کاهش می‌داد؛ زیرا حقوق همه بالا رفت. اصل بر این بود که سرباز کارآمد به بخش صنعت برود و هم حقوق بهتری بگیرد و هم به امر تولید کمک کند، در ازای آن قیمت کالایی که تولید می‌شود، پایین‌تر بیاید و همه خدمت را حس کنند.

عضو هیأت رئیسه کمیسیون اصل نودم قانون اساسی با اشاره به اینکه کشور باید بتواند منابع پایداری برای حقوق سربازی تعریف کند، تصریح کرد: موضوع سربازی مسأله‌ای نیست که مجلس بتواند یک‌تنه حل کند. در همین نشست از کارگردان مستند «صفر یک» سؤال شد که با ساخت مستند می‌توانید کاری انجام دهید، فرمودند ساخت مستند آغاز راه است. به نظرم مجلس هم بخشی از این راه است. مجلس هم محل تصمیم‌گیری در این موضوع بدون تأیید و موافقت ستاد کل نیروهای مسلح نیست. من معتقدم که درست هم همین هست که باید تصمیم‌گیری اجماعی در حاکمیت صورت بگیرد و الآن وقتش است. کشور به این بلوغ رسیده که بتواند این موضوع را -به نحوی که برای این کشور هم اتفاق مبارکی رخ داده- رقم بزند.

 

پرداختن به موضوع سربازی در مجلس حول یک نگاه جامع

سیدمحسن دهنوی در ادامه این نشست با اشاره به صحبت‌های یکی از حضار مبنی بر اینکه در موضوع سربازی باید یک طرح جامع با ایده محوری وجود داشته باشد و نباید پراکنده کار کنیم، عنوان کرد: واقعیت این است که در حال حاضر این را داریم؛ یعنی تمام اقداماتی که تاکنون انجام داده‌ایم، حول یک نگاه جامع در مجلس است.

دهنوی در ادامه به دو اصل از اصول آن اشاره و عنوان کرد: یک اصل مهم این است که سربازی اجباری هست ولی مجانی نیست. یعنی قانون می‌گوید و ما هم نمی‌خواهیم جلوی قانون بایستیم؛ اما حالا اگر مجانی نیست، چه من بخواهم در دستگاه امریه استفاده کنم و چه نیروی مسلح بخواهد، خرید خدمات کند و هزینه‌اش را پرداخت کند. قانون می‌گوید این فرد باید بیاید ولی نمی‌گوید نباید حقوق خوب و بیمه بگیرد و ازدواج کند و از حقوق اولیه انسانی برخوردار نباشد، که تا الآن این را در مجلس جلو برده‌ایم.

وی با بیان اینکه اصل دوم این است که به سمت استفاده بهینه از ظرفیت‌ها برویم، افزود: دوستان به پست دکترا و دانش‌بنیان اشاره کردند اما این‌ها خیلی نقاط کوچکی است؛ اما ما دو پیشنهاد مشخص در فاز بعدی داریم. یکی اینکه درست است همه باید سربازی بروند، اما آیا حتماً آن سربازی باید در قالب یک نیروی نظامی باشد؟ چه اصراری داریم کسی که مهندسی کشاورزی خوانده را حتما تحویل یک یگان نظامی عملیاتی دهیم؟ این به جز باغچه‌های آن جا کار دیگری در حوزه کشاورزی می‌تواند بکند؟

 

نیروی متخصص جایی سربازی برود که می‌تواند حداکثر بهره را برساند

عضو هیأت رئیسه مجلس ادامه داد: نمی‌گوییم این فرد سربازی نرود، بلکه حرف ما این است جایی برود که می‌تواند حداکثر بهره را برساند که  این‌ها گام‌های میانی  و مانع بیگاری سرباز است. یعنی از تخصصی که فرد دارد استفاده بهینه شود و حقوق کافی هم بگیرد. این‌ها را جزو گام‌هایی برای بهبود می‌بینیم.

 

پیشنهاد سربازی ناپیوسته

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس در ادامه گفت: پیشنهاد حال حاضر ما سربازی به صورت ناپیوسته است. قانون می‌گوید فرد باید ۲۴ ماه سربازی بگذراند؛ اما ما می‌گوییم ضرورتی نمی‌بینیم که همه ۲۴ ماه به صورت پیوسته طی شود. همین الآن برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی بنیاد نخبگان سربازی به این صورت است که یک پروژه را در طول دوره تحصیلشان انجام می‌دهند. چرا این را برای بقیه اقشار، برای کسی که کار فنی بلد است و تخصص فنی دارد هم تعمیم ندهیم؟

دهنوی تصریح کرد: اگر شکل سربازی را از بحث فقط نیروی مسلح عملیاتی خارج کنیم، مثلاً بگوییم در وزارت جهاد کشاورزی، کار کشاورزی کند، حتماً می‌توانیم ناپیوسته هم کنیم و فرد در طول ۵ یا ۱۰ سال، فلان خدمات را برای فلان ارگان انجام دهد؛ بنابراین همه مدل‌های اصلاح سربازی به معنای حذف نیست.

عضو هیأت رئیسه مجلس با تأکید بر اینکه نه با خرید و فروش سربازی موافقیم و نه با مدلی که به اختلاف طبقاتی دامن زده شود، تصریح کرد: اما حتما با این مدل هم موافق نیستیم که همه با هر تخصصی فارغ از هر چیزی یک کار انجام دهند. هیچ عقل سلیمی این را تأیید نمی‌کند. ایده محوری ما این است.

دهنوی با اعلام اینکه امروز خود ستاد کل نیروهای مسلح و سایر دستگاه‌هایی که باید پیگیری کنند هم پیگیر بحث تحول و تغییر سربازی هستند، گفت: البته کمی در دولت لختی‌هایی می‌بینیم. سازمان برنامه و بودجه و دولت باید وسط بیاید و هزینه این تغییر و تحول را به عهده بگیرد. پیگیری‌های اهالی رسانه در این مسیر به ما کمک می‌کند

 

تشریح جزییات پیش نویس لایحه اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی

در ادامه این نشست علی خضریان در پاسخ به دانشجویی در خصوص مفاد و جزئیات لایحه اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی گفت: این لایحه هنوز به مجلس نیامده است و در حال حاضر در کمیسیون تخصصی دولت در دست بررسی است، اما طبق اطلاعی که به صورت غیر رسمی کسب کردیم، قرار است چهار ماده به قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق شود.

نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: به اعتقاد خیلی از کارشناسان و حتی ستاد کل نیروهای مسلح، قانون فعلی نیاز به اصلاح دارد؛ البته این قانون تاکنون چندین بار به صورت جزئی و کلی اصلاح شده است، اما متن مدون و مصوبی نداشته تا چارچوب‌ها را مشخص کند. به همین دلیل ستاد کل نیروهای مسلح پیش‌نویس اصلاحی قانون یاد شده را به دولت ارائه داده که دارای چهار ماده و چندین تبصره است که در صورت تصویب در دولت و مجلس به قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق خواهد شد.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل نود مجلس در تشریح جزییات لایحه اصلاحی گفت: بر اساس مفاد پیش‌نویس یاد شده مفهوم سربازی وسیع‌تر از قبل می‌شود؛ یعنی دیگر صرفاً محدود به مسائل نظامی نخواهد بود. همچنین مفهوم معافیت‌های سربازی نیز مقداری تغییر پیدا می‌کند. از سوی دیگر، وضعیت مشمولان مازاد در زمان صلح مشخص می‌شود. یعنی وضعیت مشمولان بر اساس تأهل و تجرد، وضعیت خانوادگی، سابقه بیماری و دیگر شاخصه‌ها ارزیابی و در خصوص آن تصمیم‌گیری می‌شود.

خضریان در پایان صحبت‌های خود بیان کرد: آنچه تاکنون اطلاع یافتم در این لایحه در خصوص کاهش یا افزایش دوره خدمت سربازی چیزی پیش‌بینی نشده است.

در بخش پایانی این مراسم، محمدامین سلیمی و صالح نیک‌نام به عنوان فعالین رسانه‌ای و اجتماعی که در این عرصه مطالبه‌گری و فعالیت داشته‌اند به سخنرانی و صحبت پرداختند.

 

سربازی باید تخصصی شود

محمدامین سلیمی با بیان اینکه منطق سربازی به صورت کلی مشکل دارد و وقتی چیزی قابل دفاع به صورت منطقی نباشد، باعث آسیب‌زایی در جامعه می‌شود، گفت: تمام تلاش ما این است که با فعالیت‌های رسانه‌ای و صحبت کردن درباره این موضوعات باعث شویم که بالاخره این معضل و مشکل در کشور حل شود و سربازی تخصصی شود و این امکان‌پذیر است. طرح‌هایی هم که داده می‌شود در همین راستا است. می‌توان آموزش دو ماهه اجباری داشت و کسی با این آموزش مشکلی ندارد. اما بحث بر سر دوره بعد از آموزشی است که نه باعث بزرگ شدن کسی می‌شود نه مهارت‌آموزی خاصی در آن صورت می‌گیرد و نهایت آن تلف شدن عمر ۲ ساله جوانان و افزایش سن برای ازدواج و مدرک‌گرایی کاذب است که افراد برای اینکه به سربازی نروند تحصیل بدون هدف و بدون جمع‌بندی درست داشته باشند و این برای کشور نیز آسیب‌زاست.

سلیمی در پایان صحبت‌های خود گفت: تا چند سال پیش ستاد کل نیروهای مسلح به کاندیداهای ریاست جمهوری نیز اخطار می‌داد که درباره سربازی چیزی نگویند و وعده‌ای ندهند. برگزاری چنین جلساتی و صحبت درباره سربازی نشان‌دهنده این است که تغییرات نیز در سطح کلان صورت گرفته است و باید همین‌ها را به فال نیک گرفت و بدون جاروجنجال در این عرصه فعال بود و به کارهای مثبت و مطالبه گری‌ها ادامه داد.

در پایان این جلسه نیز صالح نیک‌نام با بیان اینکه برای اصلاح سربازی طرح‌های مختلف عملیاتی مطرح شده است گفت: این مستند از قبیل مستندهایی است که اجازه انتشار گرفته است و مستندهای دیگری بوده است که درباره سربازی ساخته‌شده اما به هر دلیل اجازه اکران نگرفته‌اند و باید اجازه داد تا آرام‌آرام فضای نقد و بررسی این موضوع باز شود.

وی با بیان اینکه خود او نیز به بخش‌هایی از این مستند انتقاد دارد و تمامیت آن را تائید نمی‌کند، گفت: باید از کلیت چنین کارهایی استقبال کرد و اجازه داد برای این مسأله مهم که زندگی بسیاری از پسران جوان را تحت تأثیر قرار داده است، کاری انجام شود و طرح‌هایی مطرح شود تا اتفاقات مثبتی صورت بگیرد و هدف کمپین‌هایی همانند صدای سرباز و ... نیز همین بوده است و با ارجاع به سخنان نمایندگان مجلس و تائید آن‌ها گفت که شرایط برای نقد سربازی و اصلاح آن نسبت به قبل بسیار بهبود یافته است./

 

برای مشاهده متن این خبر در سایت خبرگزاری خانه ملت می توانید اینجا را کلیک کنید. 

امروز تحول سربازی به یک امر پذیرفته شده تبدیل شده/ اصلاح سربازی نباید منجر به سرخوردگی اجتماعی شود

 

به گزارش خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، نمایندگان مجلس در آئین رونمایی از مستند «صفر یک» با موضوع سربازی نخبگان در شرکت‌های دانش‌بنیان ضمن اشاره به اقدامات مجلس یازدهم در موضوع سربازی، بر لزوم تغییر و تحول شکل سربازی تأکید کردند.

مستند «صفر یک» از تولیدات موسسه آرمان هنر انقلاب، با موضوع سربازی نخبگان در شرکت‌های دانش‌بنیان با حضور سید محسن دهنوی و علی خضریان از نمایندگان فعال مجلس در این موضوع در سالن جابر ابن حیان دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف رونمایی شد.

در ابتدای این مراسم پس از نمایش این مستند ۴۶ دقیقه‌ای، مهدی انصاری کارگردان و سیدمهدی دزفولی تهیه‌کننده پیرامون مسیر ساخت این مستند و دشواری‌های آن سخن گفتند.

سیدمهدی دزفولی در ابتدای مراسم با بیان اینکه ما طبق آمار، ۹ هزار و ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که تا حدود یکی دو سال قبل آماری که برای پذیرش سرباز داشتند ۵۰۰ نفر بود که حالا این آمار به هزار و ۵۰۰ نفر رسیده است، گفت: در واقع چیزی کمتر از یک ششم شرکت‌های دانش‌بنیان سهمیه برای جذب سرباز دارند. بگذریم که برخی از این شرکت‌ها آن‌قدر وسیع و پرتعداد هستند که شاید ۴۰-۵۰ عدد سهمیه سرباز هم برای آن‌ها کم باشد. این آمار تنها برای شرکت‌هایی هست که در وسعت کوچک‌تری فعالیت می‌کنند. همان‌طور که مثال زدم شرکت‌های بزرگ که تعداد کارمندان بالایی دارد و نیرو‌های کلیدی آن‌ها در سمت‌هایی که برایشان مهم است باقی بمانند و اگر به سربازی بروند روند کاری شرکت دچار اختلال می‌شود، این دغدغه را به وجود آورد که کاری تولید شود که این شرکت‌های دانش‌بنیان به شکل تخصصی بتوانند نیرو‌های خودشان را به عنوان سرباز در شرکت خود داشته باشند تا در آنجا مشغول به خدمت شوند و شرکت هم آسیب نبیند. نظام هم در این شرایط می‌تواند از آن سرباز با بهره‌وری بهتری استفاده کند. این دغدغه اصلی ما برای ساخت مستند بود.

وی افزود: مخاطب کنونی این مستند هم نیرو‌های مسلح و هم افرادی هستند که به نوعی با مسأله سربازی درگیر هستند. در لایه بعدی مخاطبان عمومی‌تر می‌شود. به هر حال سربازی دغدغه گوشه ذهن تمام پسر‌ها در ایران است که مشمول خدمت سربازی می‌شوند. در واقع مخاطب پیرامونی ما تمامی جامعه پسرانی است که یکی از پنج دغدغه اصلی آن‌ها سربازی اجباری است.

طولانی‌تر شدن تحصیلات به‌خاطر سربازی

«مهدی انصاری» کارگردان این مستند نیز در ادامه اظهار داشت: بحث سربازی همیشه مسأله بوده است. سربازی یکی از دغدغه‌هایی است که باعث شده پسران مدام طول تحصیل خود را طولانی‌تر کنند، از این جهت خیلی‌ها هستند که گوشه ذهنشان مسأله سربازی هست و همواره استرس و دغدغه آن را با خود به همراه دارند. به‌خصوص زمانی که بحث خودکشی و مهاجرت‌ها مطرح شد، این قضیه را برای من جدی‌تر کرد که با گروهی از دوستان صحبت کنم و یک مستند در این باره بسازیم تا چالش‌های این حوزه را به صورت عینی نمایش دهیم. زمانی که ما ساخت این مستند را شروع کردیم، تیم دیگری هم بودند که می‌خواستند کاری درباره سربازی بسازند و از زاویه دیگری مسأله سربازی اجباری را بررسی کنند. به همین خاطر مسأله‌ای پیش آمد که ما چگونه به موضوع سربازی پرداخت و مطالبه‌گیری کنیم و از چه زاویه‌ای می‌توان به این موضوع نگاه کرد؟ افراد زیادی در این باره صحبت کرده‌اند. برخی معتقد بودند که به‌طور کل بحث سربازی حذف شود و دیگر چیزی به نام سربازی اجباری نداشته باشیم. از طرفی مسئول تصمیم‌گیرنده، نیرو‌های مسلح است و مسلماً مطالبه‌گری از نهاد‌های دولتی و حکومتی ظرافت‌هایی دارد و نمی‌توان بدون فکر و ایده قبلی کاری را انجام داد و بحث حساسی را مطرح کرد. به همین دلیل اگر بخواهد مطالبه‌گری درستی انجام شود که باعث اتفاقی باشد، باید خیلی دقیق‌تر به مسأله پرداخت. صرف زدن تیتر و ساخت مستند‌های جنجالی اتفاق مثبتی را رقم نمی‌زند. به همین دلیل ما دست روی سوژه‌ای گذاشتیم که خود نیرو‌های مسلح آن را انجام داده و نتیجه گرفته است.

کارگردان مستند «صفر یک» ادامه داد: ما در این مستند به مشکلات سربازی پرداختیم و برای آن راه‌حل ارائه داده‌ایم. در واقع نکته ما این است که نیرو‌های مسلح روشی را برای بخشی از جامعه ایجاد کرده که بازخورد‌های مثبتی داشته است. حالا زمان آن است که این روش گسترده‌تر شود.

«سید محسن دهنوی» نماینده مردم تهران و عضو هیأت رئیسه مجلس در ادامه این نشست ضمن عرض خسته نباشید به تهیه‌کننده و کارگردان اثر و قدردانی از برگزارکنندگان این نشست، موضوع مستند «صفر یک» را یکی از سه موضوع اصلی امروز کشور در حوزه جوانان خواند و اظهار داشت: شاید اولین نکته‌ای که به نظر بیاید، این است که چرا مستند اینقدر محتاطانه است، اما اگر محدودیت‌های این بچه‌ها را بدانید -که من می‌دانم- به آن‌ها حق می‌دهید که همین قدر حرف زدن هم در موضوع سربازی سخت است.

عضو هیأت رئیسه مجلس پیام رساندن در این موضوع با وجود محدودیت‌ها را به عبور از میدان مین تشبیه کرد و گفت: من که نماینده مجلس هستم و طبق قانون اساسی حق دارم در مورد هر موضوعی در کشور اظهار نظر کنم، بعضاً با محدودیت‌ها و ممانعت‌های جدی در این موضوع روبه‌رو هستم. بعضاً علیه ما نامه می‌زنند، پرونده‌سازی می‌کنند، بنابراین می‌فهمم به بچه‌های رسانه‌ای که نه مصونیت و نه اختیار قانونی دارند، وقتی می‌گویند کار سخت بود، حق می‌دهم و امیدوارم در کار‌های بعدی موفق باشند.

دهنوی ضمن تأکید بر اینکه «صفر یک» کار خوبی بود؛ گفت: نه تنها در موضوع سربازی بلکه در هر موضوع دیگر اگر قرار است به مسئله‌ای بپردازید، از همان ابتدا می‌توانید ۲ رویکرد داشته باشید. یکی مطالبه‌گری است؛ در واقع با این نگاه که «چرا موضوع این‌طوری است؟» به مسئله بپردازیم؛ یعنی وقتی می‌خواهید به حل شدن مسأله فکر کنید، باید رویکردتان کمی تغییر کند و علاوه‌بر ایجاد یک جریان مطالبه‌گری، وارد حل مسأله شوید و پیشنهاد دهید؛ که قصه سربازی از این جنس بود.

وی ادامه داد: ما قبل از مجلس روی این موضوع کار کرده بودیم و بعد از ورود به مجلس، موضوع را در دو سطح پیگیری کردیم، یک سطح این بود که اول وضعیت موجود سربازی را بهتر کنیم و در سطح دیگر به سراغ اصلاح رفتیم؛ متأسفانه سرباز در ذهنیت قبلی که در کشور وجود داشت و بسیاری لایه‌های مسئولین، یک فرد بیکار و بیگار بود؛ به این معنا که وظیفه سرباز است که برای ما کار کند، خدمت دهد و حقوقی هم نگیرد؛ در حالی که قانون فعلی هم این را نمی‌گوید و حتی حقوق، بیمه و حقوق اجتماعی خوبی برای سرباز در نظر گرفته است.

عضو هیأت رئیسه مجلس با اعلام اینکه گام اول ما این بود که حقوق موجود در قانون فعلی را برای سرباز زنده کنیم که در کمیسیون اصل نود این موضوع صورت گرفت و در رسانه‌ها بسیار به آن پرداخته‌ایم. متأسفانه با اینکه قانون تصریح دارد حقوق سربازان باید بین شصت تا نود درصد حقوق پایه و همترازش باشد، این کار انجام نمی‌شد؛ بنابراین یکی از موضوعات مهم ما در مجلس در حوزه سربازی این پیگیری‌ها بود.

دهنوی ادامه داد: یک مسأله این بود که با استناد به قانون که گفته به سربازان تسهیلات ندهید، به سرباز‌ها وام ازدواج نمی‌دادند. گفتیم ما قانون را درست می‌کنیم و تقاضای طرح دو فوریتی دادیم؛ گفتند این فوریت ندارد. صحبت کردیم که سه میلیون و ۱۰۰ هزار نفر مشمول غایب داریم که با خانواده‌هایشان زن و بچه و مادر و فرزند، ۱۵ میلیون نفر می‌شوند؛ اصلا چه چیزی از این فوری‌تر؟ در جلسه با آقایان هم توضیح دادم طبعاً متأهل فردی که مشمول غایب و متخلف است، از مجردش بهتر است و به زندگی می‌رسد، بنابراین حداقل کار این است که به آن‌ها وام بدهیم.

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان با بیان اینکه اگر از این‌ها عبور کنیم، در همه کار‌هایی که انجام شده یک فاز بهبود می‌بینیم، اما فاز اصلاح اساسی نیست، تصریح کرد: کاری که باید انجام دهیم اصلاح فرآیند است. یکی از همین جنس کار که در مستند «صفر یک» مطرح شده و می‌گوید برای یک دسته‌ای به نام نخبگان یک مسیر جدا ایجاد می‌کنم؛ اما این همه مسأله نیست، باید دید که اصلاً جامعه هدف آن چند نفر است؟

عضو هیأت رئیسه مجلس با اشاره به اینکه در حال حاضر نزدیک به ۴۵۰ هزار نفر سربازی می‌گذرانند، سه میلیون و ۱۰۰ هزار مشمول غایب و نزدیک دو میلیون نفر در شرف اعزام داریم، تصریح کرد: بنابراین یک جامعه پنج و نیم میلیون نفری مبتلا به این موضوع هستند و اینکه مسأله را برای ۱۰ هزار نفر نخبه حل کردیم، خیلی مسأله را حل نکرده‌ایم، البته برای بهبودش پیگیری‌هایی انجام شده است.

دهنوی ضمن تشکر از افرادی که موضوعات مربوط به سربازان را در رسانه پیگیری کردند، سازندگان مستند «صفر یک» را یکی از جریان‌های مختلفی خواند که در رسانه کمک کردند و افزود: امروز بهبود فرآیند سربازی به یک جریان پذیرفته شده تبدیل شده و بخش زیادی را رسانه‌ها و شما کمک کردید.

چهار سال پیش در این نقطه نبودیم و وقتی ما حرف از اصلاح فرایند می‌زدیم، کاملاً مسیر مسدود بود، اما امروز آنقدر این حرف پژواک شده که امر پذیرفته شده محسوب می‌شود.

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان در بخش بعدی صحبت‌های خود به ارائه پیشنهاد‌هایی که در مجلس با احتساب نیاز‌های حاکمیت در مسأله سربازی و بهبود فرآیند آن ارائه کرده‌اند، پرداخت و گفت: ما این پیشنهادات را مکتوب کرده و به ستاد کل هم داده‌ایم. قرار بود در قالب برنامه و بودجه بیاوریم، که در حال پیگیری آن هستیم.

دهنوی با تأکید بر اینکه نباید نقش جلسات اینچنینی و پیگیری‌های از این جنس و مستنداتی از قبیل «صفر یک» را دست کم و کوچک بگیریم، تأکید کرد: حداقل اثر این شکل کار‌ها این است که امروز تحول سربازی را به یک امر پذیرفته شده تبدیل کرده‌اند. به هیچ وجه چند سال پیش در این نقطه نبودیم و این دستاورد همین عزیزانی است که در حوزه رسانه کار کرده‌اند.

اصلاح سربازی نباید منجر به طبقاتی کردن و سرخوردگی اجتماعی شود

«علی خضریان» نماینده مردم تهران و سخنگوی کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس هم با اشاره به اینکه واقعیتی به نام خدمت نظام وظیفه در کشور وجود دارد و اگر قرار است راهکاری برای آن پیدا شود، الزاماً حذف مسأله نیست، عنوان کرد: در هر حال کشور در حوزه‌های نظامی، امنیتی، مرزداری و انتظامی نیاز به نیروی مسلح آموزش‌دیده و کارآمد هم دارد؛ از طرفی با مسائلی مانند حقوق سربازان هم طرف هستیم که از همان سال ۱۳۹۹ دغدغه مجلس، کمیسیون اصل ۹۰، امنیت ملی و تلفیق بودجه بود و این برآیند کاری است که در مجلس انجام شد.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ادامه داد: در نشست کمیسیون از وزیر وقت دفاع درباره چرایی اجرا نشدن ماده ۴۹-۵۰ قانون نظام وظیفه سؤال کردم، گفتند پول نداریم و آنجا متوجه شدیم که سال‌ها است ردیفی به نام ردیف سرباز در بودجه نداریم. یعنی هم از طرفی وزیر دفاع درست می‌گفت و هم از طرفی مجالس قبل از مجلس یازدهم این موضوع را به ساز و کاری قانونی تبدیل نکرده بودند و پول را یک‌جا به نیرو‌های مسلح می‌دادند، که او هم برای خرج‌های دیگر هزینه می‌کرد و می‌گفت برای سرباز پول نداریم.

خضریان با اشاره به اینکه براساس همین طرز کار غلط در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس پیشنهاد دادیم یک ردیف بودجه برای سرباز تعریف شود و، چون حقوق است باید کامل پرداخت شود و نه نیرو‌های مسلح حق دارند آن را خارج از موضوع هزینه کنند و نه سازمان برنامه و بودجه با تخصیص پایین‌تری پرداخت کند. ابتدا مسئولان سازمان برنامه و بودجه در دولت سابق همکاری نمی‌کردند، مجلس با ایستادن پای حق قانونی این جوانان توانست این حق را احیا کند.

وی ضمن اشاره به دریافتی ۲۰ هزار تومانی حقوق سربازی خود در سال ۱۳۸۶ که مقداری هم برای بیمه از آن کم می‌شد، گفت: شاید اهمیت تخصیص ردیف بودجه حقوق سربازی برای کسانی که دوره سربازی را گذرانده‌اند بیشتر مشخص باشد. این پرداخت حقوق برای خیلی‌ها در دوره خدمت حیاتی است و اهمیت دارد؛ بنابراین به نظرم این خدمت بزرگی که در کشور انجام شده و اینکه حق قانونی سربازی دوباره احیا شد، بسیار مبارک است.

سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس در مخالفت با اصلاح سربازی از طریق طبقاتی کردن موضوع سربازی که بعضاً تحت عنوان سربازی حرفه‌ای طرح می‌شود، عنوان کرد: بعضاً حتی در بدنه دانشجویی که باید پرچم‌دار و پیشرو در عدالت باشند، هم افرادی را می‌بینیم که بدون توجه به ابعاد اجتماعی موضوع ایده‌ای تحت عنوان سربازی حرفه‌ای را مطرح می‌کنند؛ در حالی که سربازی حرفه‌ای یعنی بدون پیش‌بینی منابع و اینکه نیرو‌های مسلح را قانع کنید که منابعش تضمینی و پایدار و موجود است. یعنی ایجاد یک مالیات امنیت برای کسانی که نمی‌خواهند سربازی بروند؛ و در نهایت سربازی اجباری برای بخش ضعیف جامعه شکل می‌گیرد.

خضریان ادامه داد: یک چشمه از سربازی طبقاتی، پیشنهادی بود که یکی از نمایندگان از روی خیرخواهی سال گذشته در کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۲ مبنی بر تعیین مبلغ چند صد میلیونی برای دریافت کارت پایان خدمت کسانی که از یک سنی عبور کرده‌اند و یا کسانی که از کشور خارج شده‌اند مطرح کرد و اصلا به صحن نرسید؛ اما باعث ایجاد جنجال بزرگی در افکار عمومی شد که اگر فرد با سن مشخصی به بالا نخواهد سربازی برود یا آن‌هایی که خارج از کشور هستند، می‌توانند با پرداخت هزینه گزافی کارت پایان خدمت بگیرند. یعنی اولاً آن فردی که خارج از کشور رفته می‌تواند خدمت نرود؛ دوماً کسی که پول دارد می‌تواند خدمت نرود که این به معنای طبقاتی کردن سربازی برای جوانان است. حال فکر کنید اگر این را در سطح گسترده اجرا کنیم، چه آسیب‌هایی خواهد داشت.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی مجلس با اشاره به آثار فروش خدمت در دولت هشتم برای جبران کمبود بودجه، گفت: خاطرم هست بسیاری از افرادی که در آن دوره خدمت می‌رفتند، خجالت می‌کشیدند با لباس نظامی از محل پادگان تا منزل بیایند. زیرا لباس خدمت به لباس فقرا تبدیل شده بود. معلوم بود کسی که خدمت رفته پدرش پول نداشته این خدمت را برایش بخرد و سرخوردگی اجتماعی ایجاد کرد.

خضریان با تأکید بر اینکه ما حق نداریم ضمن پیگیری حقوق جوانان، برای قشری سرخوردگی اجتماعی ایجاد کنیم، تصریح کرد: لباس نظامی نباید به عنوان لباس فقرا و مستضعفین شناخته شود و بگوییم عده‌ای پول دارند و مالیات امنیت می‌دهند و شما که پول ندارید، خدمت بروید؛ آن هم نه دو سال، بلکه، چون قرار است سربازی را حرفه‌ای کنیم ۵ تا ۷ سال در جایگاه سربازی خدمت کنید.

سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اشاره به سختی‌های کار سربازی مانند مرزبانی، زندان‌ها، پاسگاه‌ها و نیرو‌های وظیفه راهنمایی و رانندگی، گفت: کسانی که می‌خواهند در شرکت‌های دانش‌بنیان دوران خدمت خود را بگذرانند، باید بتوانند در تسهیل کار دیگرانی که خدمت می‌روند در این حوزه‌ها کاری کنند تا آنجایی که در بعضی از این امور که ممکن است منجر به حذف نیروی انسانی شود. این خدمتی که یک فرد نخبه در شرکت‌های دانش‌بنیان به کشور می‌کند باعث می‌شود که کار خدمت برای دیگر جوانان نیز تسهیل شود. این امر به عدالت نزدیک‌تر است و اکنون نه تنها خودش به آن خدمت نظامی مرسوم نرفته بلکه چند نسل دیگر را نیز به طور مثال در راهنمایی و رانندگی از این خیابان‌ها نجات می‌دهد.

خضریان ادامه داد: از طرفی، چون این مسأله طرز کاری مهمی است، حدود یک سال و حتی بیشتر است که در کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل نود که بنده مسئولیت آن را برعهده دارم، روی این موضوع با ستاد کل نیرو‌های مسلح جلساتی برگزاری می‌کنیم و به یک کتابچه از ایده‌ها رسیده‌ایم که قرار است جلسه‌ای با سردار باقری برگزار شود تا بتوانیم گام‌های مؤثرتری در حوزه اصلاح سربازی بدون اینکه بخواهیم در جهت طبقاتی کردن آن حرکت کنیم، برداریم.

وی افزود: از طرفی ضمن اینکه بگوییم عموم از این فضا بهره‌مند می‌شوند -یعنی سربازی را قشربندی و طبقه‌بندی و طبقاتی نکنیم- باید نیرو‌های مسلح را در حوزه نیرو‌های تخصصی گسترش دهیم و منابع آن را تأمین کنیم و جا‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند به عنوان یک منبع پایدار، نیرو‌های مسلح ما را تأمین کند.

سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ام قانون اساسی مجلس با تأکید بر اینکه از طرفی آمادگی جوانان کشور در مقابله با دشمن هم باید حفظ شود، عنوان کرد: بنده با اصل آموزش نظامی برای همه جوان‌ها موافق هستم. یعنی اینکه باید نیروی جوان ما در هر شغل و هر سطحی از سواد هم هست، لباس رزم بپوشد و آموزش نظامی درست ببیند، قابل دفاع است.

خضریان با تأکید بر اینکه آموزش نظامی دیدن، سلاح در دست گرفتن و تیراندازی کردن حتماً برای جوانان این کشور لازم است، تصریح کرد: ما یک کشور ویژه در منطقه‌ای ویژه هستیم. هر لحظه که نیرو‌های مسلح ما نیاز داشته باشند، باید افراد آماده به رزم داشته باشند و بتوانند نیروی نظامی و مردمی خود را تقویت کنند. این حداقل امری است که باید رخ دهد و از آن دفاع می‌کنم؛ اما در موارد دیگر و در زمان صلح می‌توان فعالیت‌های موجود را دسته‌بندی و تخصصی کرد.

وی با اشاره به بحث سرباز در صنعت به عنوان یکی از موضوعات این حوزه که از روز اول پیگیری کرده، توضیح داد: به این ترتیب که یک سری از صنایع ما مانند دانش‌بنیان‌ها از نیرو‌های مهندسی استفاده و به جای سربازی به شکل معمول، به تولید کشور کمک کنند، در ادامه همین که قیمت تولید برای عموم مردم کاهش پیدا می‌کند، و او هم حقوق بیشتری می‌گیرد.

نماینده مردم تهران ادامه داد: البته این موضوع را قبل از افزایش حقوق سربازان پیگیری می‌کردیم و خود افزایش حقوق بخشی از این مطالبه را کاهش می‌داد؛ زیرا حقوق همه بالا رفت. اصل بر این بود که سرباز کارآمد به بخش صنعت برود و هم حقوق بهتری بگیرد و هم به امر تولید کمک کند، در ازای آن قیمت کالایی که تولید می‌شود، پایین‌تر بیاید و همه خدمت را حس کنند.

عضو هیأت رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ام قانون اساسی با اشاره به اینکه کشور باید بتواند منابع پایداری برای حقوق سربازی تعریف کند، تصریح کرد: موضوع سربازی مسأله‌ای نیست که مجلس بتواند یک‌تنه حل کند. در همین نشست از کارگردان مستند «صفر یک» سؤال شد که با ساخت مستند می‌توانید کاری انجام دهید، فرمودند ساخت مستند آغاز راه است. به نظرم مجلس هم بخشی از این راه است. مجلس هم محل تصمیم‌گیری در این موضوع بدون تأیید و موافقت ستاد کل نیرو‌های مسلح نیست. من معتقدم که درست هم همین هست که باید تصمیم‌گیری اجماعی در حاکمیت صورت بگیرد و الآن وقتش است.
کشور به این بلوغ رسیده که بتواند این موضوع را -به نحوی که برای این کشور هم اتفاق مبارکی رخ داده- رقم بزند.

پرداختن به موضوع سربازی در مجلس حول یک نگاه جامع

سیدمحسن دهنوی در ادامه این نشست با اشاره به صحبت‌های یکی از حضار مبنی بر اینکه در موضوع سربازی باید یک طرح جامع با ایده محوری وجود داشته باشد و نباید پراکنده کار کنیم، عنوان کرد: واقعیت این است که در حال حاضر این را داریم؛ یعنی تمام اقداماتی که تاکنون انجام داده‌ایم، حول یک نگاه جامع در مجلس است.

دهنوی در ادامه به دو اصل از اصول آن اشاره و عنوان کرد: یک اصل مهم این است که سربازی اجباری هست، ولی مجانی نیست. یعنی قانون می‌گوید و ما هم نمی‌خواهیم جلوی قانون بایستیم؛ اما حالا اگر مجانی نیست، چه من بخواهم در دستگاه امریه استفاده کنم و چه نیروی مسلح بخواهد، خرید خدمات کند و هزینه‌اش را پرداخت کند. قانون می‌گوید این فرد باید بیاید، ولی نمی‌گوید نباید حقوق خوب و بیمه بگیرد و ازدواج کند و از حقوق اولیه انسانی برخوردار نباشد، که تا الآن این را در مجلس جلو برده‌ایم.

وی با بیان اینکه اصل دوم این است که به سمت استفاده بهینه از ظرفیت‌ها برویم، افزود: دوستان به پست دکترا و دانش‌بنیان اشاره کردند، اما این‌ها خیلی نقاط کوچکی است؛ اما ما دو پیشنهاد مشخص در فاز بعدی داریم. یکی اینکه درست است همه باید سربازی بروند، اما آیا حتماً آن سربازی باید در قالب یک نیروی نظامی باشد؟ چه اصراری داریم کسی که مهندسی کشاورزی خوانده را حتما تحویل یک یگان نظامی عملیاتی دهیم؟ این به جز باغچه‌های آن جا کار دیگری در حوزه کشاورزی می‌تواند بکند؟

نیروی متخصص جایی سربازی برود که می‌تواند حداکثر بهره را برساند

عضو هیأت رئیسه مجلس ادامه داد: نمی‌گوییم این فرد سربازی نرود، بلکه حرف ما این است جایی برود که می‌تواند حداکثر بهره را برساند که این‌ها گام‌های میانی و مانع بیگاری سرباز است. یعنی از تخصصی که فرد دارد استفاده بهینه شود و حقوق کافی هم بگیرد. این‌ها را جزو گام‌هایی برای بهبود می‌بینیم.

پیشنهاد سربازی ناپیوسته

رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس در ادامه گفت: پیشنهاد حال حاضر ما سربازی به صورت ناپیوسته است. قانون می‌گوید فرد باید ۲۴ ماه سربازی بگذراند؛ اما ما می‌گوییم ضرورتی نمی‌بینیم که همه ۲۴ ماه به صورت پیوسته طی شود. همین الآن برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی بنیاد نخبگان سربازی به این صورت است که یک پروژه را در طول دوره تحصیلشان انجام می‌دهند. چرا این را برای بقیه اقشار، برای کسی که کار فنی بلد است و تخصص فنی دارد هم تعمیم ندهیم؟

دهنوی تصریح کرد: اگر شکل سربازی را از بحث فقط نیروی مسلح عملیاتی خارج کنیم، مثلاً بگوییم در وزارت جهاد کشاورزی، کار کشاورزی کند، حتماً می‌توانیم ناپیوسته هم کنیم و فرد در طول پنج یا ۱۰ سال، فلان خدمات را برای فلان ارگان انجام دهد؛ بنابراین همه مدل‌های اصلاح سربازی به معنای حذف نیست.

عضو هیأت رئیسه مجلس با تأکید بر اینکه نه با خرید و فروش سربازی موافقیم و نه با مدلی که به اختلاف طبقاتی دامن زده شود، تصریح کرد:، اما حتما با این مدل هم موافق نیستیم که همه با هر تخصصی فارغ از هر چیزی یک کار انجام دهند. هیچ عقل سلیمی این را تأیید نمی‌کند. ایده محوری ما این است.

دهنوی با اعلام اینکه امروز خود ستاد کل نیرو‌های مسلح و سایر دستگاه‌هایی که باید پیگیری کنند هم پیگیر بحث تحول و تغییر سربازی هستند، گفت: البته کمی در دولت لختی‌هایی می‌بینیم. سازمان برنامه و بودجه و دولت باید وسط بیاید و هزینه این تغییر و تحول را به عهده بگیرد. پیگیری‌های اهالی رسانه در این مسیر به ما کمک می‌کند

تشریح جزییات پیش نویس لایحه اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی

در ادامه این نشست علی خضریان در پاسخ به دانشجویی در خصوص مفاد و جزئیات لایحه اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی گفت: این لایحه هنوز به مجلس نیامده است و در حال حاضر در کمیسیون تخصصی دولت در دست بررسی است، اما طبق اطلاعی که به صورت غیر رسمی کسب کردیم، قرار است چهار ماده به قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق شود.

نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: به اعتقاد خیلی از کارشناسان و حتی ستاد کل نیرو‌های مسلح، قانون فعلی نیاز به اصلاح دارد؛ البته این قانون تاکنون چندین بار به صورت جزئی و کلی اصلاح شده است، اما متن مدون و مصوبی نداشته تا چارچوب‌ها را مشخص کند. به همین دلیل ستاد کل نیرو‌های مسلح پیش‌نویس اصلاحی قانون یاد شده را به دولت ارائه داده که دارای چهار ماده و چندین تبصره است که در صورت تصویب در دولت و مجلس به قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق خواهد شد.

رئیس کمیته سیاسی، نظامی و امنیتی کمیسیون اصل نود مجلس در تشریح جزییات لایحه اصلاحی گفت: بر اساس مفاد پیش‌نویس یاد شده مفهوم سربازی وسیع‌تر از قبل می‌شود؛ یعنی دیگر صرفاً محدود به مسائل نظامی نخواهد بود. همچنین مفهوم معافیت‌های سربازی نیز مقداری تغییر پیدا می‌کند. از سوی دیگر، وضعیت مشمولان مازاد در زمان صلح مشخص می‌شود. یعنی وضعیت مشمولان بر اساس تأهل و تجرد، وضعیت خانوادگی، سابقه بیماری و دیگر شاخصه‌ها ارزیابی و در خصوص آن تصمیم‌گیری می‌شود.

خضریان در پایان صحبت‌های خود بیان کرد: آنچه تاکنون اطلاع یافتم در این لایحه در خصوص کاهش یا افزایش دوره خدمت سربازی چیزی پیش‌بینی نشده است.

در بخش پایانی این مراسم، محمدامین سلیمی و صالح نیک‌نام به عنوان فعالین رسانه‌ای و اجتماعی که در این عرصه مطالبه‌گری و فعالیت داشته‌اند به سخنرانی و صحبت پرداختند.

سربازی باید تخصصی شود

محمدامین سلیمی با بیان اینکه منطق سربازی به صورت کلی مشکل دارد و وقتی چیزی قابل دفاع به صورت منطقی نباشد، باعث آسیب‌زایی در جامعه می‌شود، گفت: تمام تلاش ما این است که با فعالیت‌های رسانه‌ای و صحبت کردن درباره این موضوعات باعث شویم که بالاخره این معضل و مشکل در کشور حل شود و سربازی تخصصی شود و این امکان‌پذیر است. طرح‌هایی هم که داده می‌شود در همین راستا است. می‌توان آموزش دو ماهه اجباری داشت و کسی با این آموزش مشکلی ندارد. اما بحث بر سر دوره بعد از آموزشی است که نه باعث بزرگ شدن کسی می‌شود نه مهارت‌آموزی خاصی در آن صورت می‌گیرد و نهایت آن تلف شدن عمر ۲ ساله جوانان و افزایش سن برای ازدواج و مدرک‌گرایی کاذب است که افراد برای اینکه به سربازی نروند تحصیل بدون هدف و بدون جمع‌بندی درست داشته باشند و این برای کشور نیز آسیب‌زاست.

سلیمی در پایان صحبت‌های خود گفت: تا چند سال پیش ستاد کل نیرو‌های مسلح به کاندیدا‌های ریاست جمهوری نیز اخطار می‌داد که درباره سربازی چیزی نگویند و وعده‌ای ندهند. برگزاری چنین جلساتی و صحبت درباره سربازی نشان‌دهنده این است که تغییرات نیز در سطح کلان صورت گرفته است و باید همین‌ها را به فال نیک گرفت و بدون جاروجنجال در این عرصه فعال بود و به کار‌های مثبت و مطالبه گری‌ها ادامه داد.

در پایان این جلسه نیز صالح نیک‌نام با بیان اینکه برای اصلاح سربازی طرح‌های مختلف عملیاتی مطرح شده است گفت: این مستند از قبیل مستند‌هایی است که اجازه انتشار گرفته است و مستند‌های دیگری بوده است که درباره سربازی ساخته‌شده، اما به هر دلیل اجازه اکران نگرفته‌اند و باید اجازه داد تا آرام‌آرام فضای نقد و بررسی این موضوع باز شود.

وی با بیان اینکه خود او نیز به بخش‌هایی از این مستند انتقاد دارد و تمامیت آن را تائید نمی‌کند، گفت: باید از کلیت چنین کار‌هایی استقبال کرد و اجازه داد برای این مسأله مهم که زندگی بسیاری از پسران جوان را تحت تأثیر قرار داده است، کاری انجام شود و طرح‌هایی مطرح شود تا اتفاقات مثبتی صورت بگیرد و هدف کمپین‌هایی همانند صدای سرباز و ... نیز همین بوده است و با ارجاع به سخنان نمایندگان مجلس و تائید آن‌ها گفت که شرایط برای نقد سربازی و اصلاح آن نسبت به قبل بسیار بهبود یافته است.

 

 

برای مشاهده این خبر در سایت دفاع پرس می توانید اینجا را کلیک کنید. 

سربازی؛ یکی از سه معضل اصلی پسران جوان در کشور/ فشار رسانه‌ای و اجتماعی؛ موجب بهبود شرایط سرباز

روز گذشته در سالن جابر ابن حیان دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف از مستند «صفر ـ یک» پیرامون سربازی نخبگان رونمایی شد.

به گزارش ایسنا،‌ پس از نمایش این مستند ۴۶ دقیقه‌ای، مهدی انصاری به عنوان کارگردان و سید مهدی دزفولی به عنوان تهیه‌کننده به صحبت پرداختند و از مسیر ساخت این مستند و دشواری‌های آن گفتند.

مهدی دزفولی به عنوان تهیه‌کننده این مستند در ابتدای مراسم پیرامون این مستند و ساخت آن گفت:ما طبق آمار ۹۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که تا حدود یکی دو سال قبل آماری که برای پذیرش سرباز داشتند ۵۰۰ نفر بود که حالا این آمار به ۱۵۰۰ نفر رسیده است و درواقع چیزی کمتر از یک‌ششم شرکت‌های دانش‌بنیان سهمیه برای جذب سرباز دارند. بگذریم که برخی از این شرکت‌ها آن‌قدر وسیع و پرتعداد هستند که شاید ۴۰-۵۰ عدد سهمیه سرباز هم برای آن‌ها کم باشد، شرکت‌هایی همانند دیجی کالا و ... . این آمار تنها برای شرکت‌هایی هست که در وسعت کوچک‌تری فعالیت می‌کنند. همان‌طور که مثال زدم شرکت‌هایی مثل دیجی کالا که تعداد کارمندان بالایی دارد و نیروهای کلیدی آن‌ها در سمت‌هایی که برایشان مهم است باقی بمانند و اگر به سربازی بروند روندی کاری شرکت دچار اختلال می‌شود این دغدغه را به وجود آورد که کاری تولید شود که این شرکت‌های دانش‌بنیان به شکل تخصصی بتوانند نیروهای خودشان را به عنوان سرباز در شرکت خود داشته باشند تا در آنجا مشغول به خدمت شوند و شرکت هم آسیب نبیند. نظام هم در این شرایط می‌تواند از آن سرباز با بهره‌وری بهتری استفاده کند. این دغدغه اصلی ما برای ساخت مستند بود.

وی افزود:مخاطب کنونی این مستند هم نیروهای مسلح و هم افرادی هستند که به‌نوعی با مسئله سربازی درگیر هستند. در لایهٔ بعدی مخاطبان عمومی‌تر می‌شود. به‌هرحال سربازی دغدغه گوشهٔ ذهن تمام پسرها در ایران است که مشمول خدمت سربازی می‌شوند. درواقع مخاطب پیرامونی ما تمامی جامعه پسرانی است که یکی از پنج دغدغه اصلی آن‌ها سربازی اجباری است.

*طولانی‌تر شدن تحصیلات به خاطر سربازی

مهدی انصاری هم به عنوان کارگردان این مستند اظهار کرد:بحث سربازی همیشه مسئله بوده است. سربازی یکی از دغدغه‌هایی است که باعث شده پسران مدام طول تحصیل خود را طولانی‌تر کنند، ازاین‌جهت خیلی‌ها هستند که گوشه ذهنشان مسئله سربازی هست و همواره استرس و دغدغه آن را با خود به همراه دارند. به‌خصوص زمانی که بحث خودکشی و مهاجرت‌ها مطرح شد، این قضیه را برای من جدی‌تر کرد که با گروهی از دوستان صحبت کنم و یک مستند دراین‌باره بسازیم تا چالش‌های این حوزه را به‌صورت عینی نمایش دهیم. زمانی که ما ساخت این مستند را شروع کردیم، تیم دیگری هم بودند که با آقای وحید اشتری می‌خواستند کاری درباره سربازی بسازند و از زاویه دیگری مسئله سربازی اجباری را بررسی کنند. به همین خاطر مسئله‌ای پیش آمد که ما چگونه به موضوع سربازی پرداخت و مطالبه گیری کنیم و از چه زاویه‌ای می‌توان به این موضوع نگاه کرد؟ افراد زیادی دراین‌باره صحبت کرده‌اند. برخی معتقد بودند که به‌طور کل بحث سربازی حذف شود و دیگر چیزی به نام سربازی اجباری نداشته باشیم. از طرفی مسئول تصمیم‌گیرنده نیروهای مسلح است و مسلماً مطالبه گری از نهادهای دولتی و حکومتی ظرافت‌هایی دارد و نمی‌توان بدون فکر و ایده قبلی کاری را انجام داد و بحث حساسی را مطرح کرد. به همین دلیل اگر بخواهد مطالبه گری درستی انجام شود که باعث اتفاقی باشد، باید خیلی دقیق‌تر به مسئله پرداخت کرد. صرف زدن تیتر و ساخت مستندهای جنجالی اتفاق مثبتی را رقم نمی‌زند. به همین دلیل ما دست روی سوژه‌ای گذاشتیم که خود نیروهای مسلح آن را انجام داده و نتیجه گرفته است.

وی ادامه داد:ما در این مستند به مشکلات سربازی پرداختیم و برای آن راه‌حل ارائه داده‌ایم. درواقع نکتهٔ ما این است که نیروهای مسلح روشی را برای بخشی از جامعه ایجاد کرده که بازخوردهای مثبتی داشته است. حالا زمان آن است که این روش گسترده‌تر شود.

پس از صحبت عوامل سازنده مستند، برخی از حضار در سالن به پرسش و پاسخ پرداختند و پیرامون این مستند نکاتی را بیان داشتند و عوامل سازنده نیز به این سؤالات و نکات پاسخ دادند.پس از صحبت عوامل سازنده و پرسش و پاسخ‌ها، محسن دهنوی و علی خضریان به عنوان نمایندگان مجلس شورای اسلامی به صحبت و سخنرانی پرداختند.

*سربازی یکی از سه دغدغه اصلی پسران جوان

محسن دهنوی در ابتدای سخنان خود با تشکر از عوامل سازنده این مستند بیان داشت که شرایط در حال حاضر نسبت به ۴-۵ سال گذشته بسیار بهبودیافته است و می‌توان پیرامون سربازی و دغدغه‌ها دراین‌باره صحبت کرد و این شرایط ۴-۵ سال پیش مطلقاً به این‌گونه نبود و حتی نمایندگان مجلس نیز که طبق قانون اساسی می‌توانستند درباره همه موضوعات کشور صحبت و اظهارنظر کنند، درباره این موضوع نمی‌توانستند ورودی داشته باشند و پیرامون آن صحبت کنند و این بسیار عجیب بود.

نماینده مردم تهران بیان کرد: که سربازی به جرات یکی از سه دغدغه اصلی پسران جوان در کشور است که باید به آن توجه جدی کرد و جمعیت سربازان فعلی و غایبین از سربازی با خانواده‌های آن‌ها بیش از ۱۵ میلیون نفر در کشور می‌شود که مسئله‌ای جدی و چالشی در کشور است و باید درباره آن حرف زد و راه‌حل ارائه کرد و از کنار آن ساده عبور نکرد.

وی با بیان اینکه در بودجه سالانه کشور نیز به موضوع سربازی پرداخته شده است و حقوق سربازان افزایش چشمگیری نسبت به سال ۹۹ به عنوان سال اول مجلس یازدهم اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که شرایط روزبه‌روز بهتر شود و از طریق همین جلسات و مطالبه گری‌ها می‌توان شرایط سربازی را بهبود داد و باعث شد که اتفاقات مثبتی در جامعه رقم بخورد.

*افزایش حقوق سربازان

علی خضریان نیز با بیان اینکه راهکارهای مختلفی درباره حل مسئله سربازی و بهبود شرایط در مجلس مطرح‌شده است و بررسی هم شده و کارهای مفصلی صورت گرفته است، بیان داشت که نسبت به سال ۸۶ که خود وی نیز سرباز بوده است حقوق سربازان افزایش چشمگیری یافته است و در قانون بودجه‌نویسی در سالیان اخیر ردیف بودجه مشخص برای سربازان وظیفه در نظر گرفته‌شده است، به این نکته اشاره کرد که با پیگیری‌های انجام‌شده شرایط مناسب‌تر شده است و باید همین قبیل جلسات و مطالبه گری‌ها ادامه داشته باشد تا شرایط بتواند روزبه‌روز بهتر شود و به نقطه مطلوب برسیم و نباید عجله‌ای کرد و یا با برخوردهای بدون فکر، باعث شد که ستاد کل نیروهای مسلح هم به موضع‌گیری افتاده و باعث پیچیده شدن شرایط شد.

پس از صحبت نمایندگان مجلس در این مراسم،  امین سلیمی و صالح نیک‌نام به عنوان فعالین رسانه‌ای و اجتماعی که در این عرصه مطالبه گری و فعالیت داشته‌اند به سخنرانی و صحبت پرداختند.

*سربازی باید تخصصی شود

امین سلیمی با بیان خاطراتی از جلسات تندوتیز ستاد کل نیروهای مسلح با او و جروبحث‌ها در این جلسات بیان کرد که منطق سربازی به‌صورت کلی مشکل دارد و وقتی چیزی قابل دفاع به‌صورت منطقی نباشد باعث آسیب‌زایی در جامعه می‌شود گفت:تمام تلاش ما این است که با فعالیت‌های رسانه‌ای و صحبت کردن درباره این موضوعات باعث شویم که بالاخره این معضل و مشکل در کشور حل شود و سربازی تخصصی شود و این امکان‌پذیر است. طرح‌هایی هم که داده می‌شود در همین راستا است. می‌توان آموزش ۲ ماهه اجباری داشت و کسی با این آموزش مشکلی ندارد اما بحث بر سر دوره بعد از آموزشی است که نه باعث بزرگ شدن کسی می‌شود نه مهارت‌آموزی خاصی در آن صورت می‌گیرد و نهایت آن تلف شدن عمر ۲ ساله جوانان و افزایش سن برای ازدواج و مدرک‌گرایی کاذب است که افراد برای اینکه به سربازی نروند تحصیل بدون هدف و بدون جمع‌بندی درست داشته باشند و این برای کشور نیز آسیب‌زاست.

سلیمی در پایان صحبت‌های خود گفت تا چند سال پیش ستاد کل نیروهای مسلح به کاندیداهای ریاست جمهوری نیز اخطار می‌داد که درباره سربازی چیزی نگویند و وعده‌ای ندهند از تغییر شرایط گفت و اینکه برگزاری چنین جلساتی و صحبت درباره سربازی نشان‌دهنده این است که تغییران نیز در سطح کلان صورت گرفته است و باید همین‌ها را به فال نیک گرفت و بدون جاروجنجال در این عرصه فعال بود و به کارهای مثبت و مطالبه گری‌ها ادامه داد.

در پایان این جلسه نیز صالح نیک‌نام با بیان اینکه برای اصلاح سربازی طرح‌های مختلف عملیاتی مطرح شده است گفت:این مستند از قبیل مستندهایی است که اجازه انتشار گرفته است و مستندهای دیگری بوده است که درباره سربازی ساخته‌شده اما به هر دلیل اجازه اکران نگرفته‌اند و باید اجازه داد تا آرام‌آرام فضای نقد و بررسی این موضوع باز شود.

وی با بیان اینکه خود او نیز به بخش‌هایی از این مستند انتقاد دارد و تمامیت آن را تائید نمی‌کند اما بیان داشت باید از کلیت چنین کارهایی استقبال کرد و اجازه داد برای این مسئله مهم که زندگی بسیاری از پسران جوان را تحت تأثیر قرار داده است کاری انجام شود و طرح‌هایی مطرح شود تا اتفاقات مثبتی صورت بگیرد و هدف کمپین‌هایی همانند صدای سرباز و ... نیز همین بوده است و با ارجاع به سخنان سخنرانان قبلی این مراسم و تائید آن‌ها گفت که شرایط برای نقد سربازی نسبت به قبل بسیار بهبودیافته است.

این مراسم حوالی ساعت ۱۶ به پایان رسید و در انتهای مراسم حضار با برخی از عوامل سازنده مستند به بحث و بررسی پیرامون این موضوع پرداختند. لازم به ذکر است طبق صحبت تهیه‌کننده این مستند، دانشگاه‌ها و مراکزی که خواهان اکران این مستند در دانشگاه‌های خود هستند می‌توانند با شماره ۰۹۳۷۱۷۶۷۹۴۴ تماس حاصل نمایند و درخواست اکران خود را ثبت نمایند.

یک روایت مستند از سربازی نخبگان

مستند «صفر ـ یک» به چالش سربازی نخبگانی می پردازد که در شرکت های دانش‌بنیان مشغول فعالیت هستند اما به دلیل اجبار برای انجام خدمت سربازی در محیط های خارج از شرکت های دانش‌بنیان، هم زندگی آنان دچار چالش می شود و هم شرکت های دانش‌بنیان به دلیل محروم شدن از یک نیروی متخصص خود، دچار چالش های جدی و بعضا حاد می شوند.

به گزارش ایسنا، مستند «صفر- یک» جدیدترین تولید موسسه آرمان هنر انقلاب است که به بحث و بررسی سربازی نخبگان پرداخته است و کارگردانی آن را مهدی انصاری و تهیه کنندگی آن با سید مهدی دزفولی بوده است.

 

این مستند به چالش سربازی نخبگانی می پردازد که در شرکت های دانش های بنیان مشغول فعالیت هستند اما به دلیل اجبار برای انجام خدمت سربازی در محیط های خارج از شرکت های دانش بنیان، هم زندگی آنان دچار چالش می شود و هم شرکت های دانش بنیان به دلیل محروم شدن از یک نیروی مختصص خود، دچار چالش های جدی و بعضا حاد می شوند. به همین دلیل با عوامل سازنده این مستند مصاحبه ای را انجام دادیم که در ادامه می آید.

 

آقای انصاری به عنوان سوال اول، ایده تولید این مستند چگونه شکل گرفت و چرا این مستند را ساختید؟

انصاری: بحث سربازی همیشه مسئله بوده است. سربازی یکی از دغدغه هایی است که باعث شده پسران مدام طول تحصیل خود را طولانی تر کنند، از این جهت خیلی ها هستند که گوشه ذهنشان مسئله سربازی هست و همواره استرس و دغدغه آن را با خود به همراه دارند. به خصوص زمانی که بحث خودکشی و مهاجرت ها مطرح شد، این قضیه را برای من جدی تر کرد که با گروهی از دوستان صحبت کنم و یک مستند در این باره بسازیم تا چالش های این حوزه را به صورت عینی نمایش دهیم. زمانیکه ما ساخت این مستند را شروع کردیم، تیم دیگری هم بودند که با آقای وحید اشتری میخواستند کاری درباره سربازی بسازند و از زاویه دیگری مساله سربازی اجباری را بررسی کنند. به همین خاطر مسئله ای پیش آمد که ما چگونه به موضوع سربازی پرداخت و مطالبه گیری کنیم و از چه زاویه ای می توان به این موضوع نگاه کرد؟ افراد زیادی در این باره صحبت کرده اند. برخی معتقد بودند که به طور کل بحث سربازی حذف شود و دیگر چیزی به نام سربازی اجباری نداشته باشیم. از طرفی مسئول تصمیم گیرنده نیروهای مسلح است و مسلما مطالبه گری از نهاد های دولتی و حکومتی ظرافت هایی دارد و نمی توان بدون فکر و ایده قبلی کاری را انجام داد و بحث حساسی را مطرح کرد. به همین دلیل اگر بخواهد مطالبه گری درستی انجام شود که باعث اتفاقی باشد، باید خیلی دقیق تر به مسئله پرداخت کرد. صرف زدن تیتر و ساخت مستند های جنجالی اتفاق مثبتی را رقم نمی زند. به همین دلیل ما دست روی سوژه ای گذاشتیم که خود نیروهای مسلح آن را انجام داده و نتیجه گرفته است.

ما در این مستند به مشکلات سربازی پرداختیم و برای آن راه حل ارائه داده ایم. درواقع نکته ی ما این است که نیروهای مسلح روشی را برای بخشی از جامعه ایجاد کرده که بازخوردهای مثبتی داشته است. حالا زمان آن است که این روش گسترده تر شود.

 

به عنوان تهیه کننده این مستند، مستند شما از چه منظری به مسئله سربازی پرداخته است و چرا فکر کردید باید از این منظر به مقوله سربازی پرداخت؟

دزفولی: ما طبق آمار ۹۴۰۰ شرکت دانش بنیان داریم که تا حدود یکی دوسال قبل آماری که برای پذیرش سرباز داشتند ۵۰۰ نفر بود که حالا این آمار به ۱۵۰۰ نفر رسیده است و در واقع چیزی کمتر از یک ششم شرکت های دانش بنیان سهمیه برای جذب سرباز دارند. بگذریم که برخی از این شرکت ها آنقدر وسیع و پر تعداد هستند که شاید ۴۰-۵۰ عدد سهمیه سرباز هم برای آنها کم باشد، شرکت هایی همانند دیجی کالا و ... . این آمار تنها برای شرکت هایی هست که در وسعت کوچک تری فعالیت می کنند. همانطور که مثال زدم شرکت هایی مثل دیجی کالا که تعداد کارمندان بالایی دارد و نیروهای کلیدی آنها در سمتهایی که برایشان مهم است باقی بمانند و اگر به سربازی بروند روندی کاری شرکت دچار اختلال می شود این دغدغه را به وجود آورد که کاری تولید شود که این شرکت های دانش بنیان به شکل تخصصی بتوانند نیروهای خودشان را به عنوان سرباز در شرکت خود داشته باشند تا در آنجا مشغول به خدمت شوند و شرکت هم آسیب نبیند. نظام هم در این شرایط میتواند از آن سرباز با بهره وری بهتری استفاده کند. این دغدغه اصلی ما برای ساخت مستند بود.

مخاطب کنونی این مستند هم نیروهای مسلح و هم افرادی هستند که به نوعی با مسئله سربازی درگیر هستند. در لایه ی بعدی مخاطبان عمومی تر می شود. به هرحال سربازی دغدغه گوشه ی ذهن تمام پسر ها در ایران است که مشمول خدمت سربازی می شوند. در واقع مخاطب پیرامونی ما تمامی جامعه پسرانی است که یکی از پنج دغدغه اصلی آنها سربازی اجباری است. 

 

چگونه می‌توان ناظر بر اینکه یک اتفاق مثبت بیفتد به تولید مستند پرداخت؟

انصاری: اینکه در مستند یک راه حل داشته باشیم. ما در این مستند دنبال راه حل بودیم. نباید در این مسائل دست روی نقاط افتراق گذاشت. چون اگر دست روی نقاط سیاه بگذاریم و بخواهیم از روی آن نقاط مسئله سربازی را درست کنیم، شاید جنجالی را به وجود می آورد. با توجه به شناختی که ما از نهادی که از آن مطالبه گری داریم شاید با این رویکرد اتفاق مثبتی نمی افتاد.

طرف دیگر ماجرا این است که شما علی رغم اینکه انتقاد می کنید یک راه حلی را هم ارائه دهید. که این راه حل در این مسئله وجود داشت. اگر این راه حل برای شرکت های دانش بنیان از سوی نیروهای مسلح وجود نداشت شاید لحن ما هم تغییر می کرد. حضرت آقا در جمع مستند سازان در سال ۹۶ فرمودند اینکه نقد وجود داشته باشد خوب است اما راه حلی هم بعد از آن ارائه شود. این چیزی بوده که ما در این مستند تلاش داشتیم به آن بپردازیم.

 

نگران این نیستید که پس از اکران مستند اتفاق نگران کننده ای برای شما یا مستندتان رخ دهد؟

انصاری: نگران هستم اما کاری نمی توان انجام داد. به طور مثال ما در روند تولید مستند با فردی که اسم ایشان را نمی آورم مصاحبه گرفتیم. ایشان از بچه های نیروهای مسلح بودند و تاکید داشتند که پیش از انتشار کار را ببینند و بعد اجازه پخش مصاحبه را بدهند. ما مستند را به ایشان نشان دادیم و علی رغم اینکه مستند لحن آرامی دارد ایشان ما را تهدید کرد که اگر از صوت و فیلم او استفاده شود پیگیرد قانونی دارد. ما مجبور شدیم که مصاحبه ایشان را حذف کنیم و بازیگری اضافه کنیم که عینا حرف هایی که ایشان زده بودند را بازی کند. به همین خاطر نمی دانم پس از انتشار چه واکنشی خواهد داشت.

 

به قسمت های بعدی این مستند فکری کرده اید؟

دزفولی: شخصا خیر! البته این را بگویم که مستندی هم با سفارش یکی از سازمان های هنری ذیل سپاه ساخته شده بود که هنوز منتشر نشده و نمی دانم که منتشر شود یا نه. این نشان دهنده ی این است که آسیب شناخته شده است و درباره آن کار میکنند تا مشکل را حل کنند و اینطور نیست که فقط همین مستند درباره سربازی ساخته شده باشد و یا یکی دو مستندی که قبلا ساخته شده. در دهه ۹۰ به خصوص یکی دو سال اخیر مستند هایی در این باره ساخته شده است. پس این بلوغ پیدا شده که ما در مسئله سربازی شاهد مشکلاتی هستیم. مستندهای دیگری ساخته شده که درون سازمانی است و برای حل این معضل در داخل نیروهای مسلح ساخته شده تا آسیب ها به صورت درونی نمایش داده و حل شود.

انصاری: مسئله سربازی مسئله ای است که ذهن بسیاری را درگیر خود کرده است. وقتی شما به نخبگان به این شکل اهمیت می دهی باعث می شود خیلی ها مسیر زندگی خود را طبق این قانون تغییر بدهند و به این سمت بروند که چگونه می توانند المان های نخبگی را کسب کنند. خود این مسئله که شما زمین را درست طراحی کنید باعث اتفاقات مثبت می شود. پاسخ قدیمی به یک سوال جدید بحران آفرین است ولی امروز شاهد این هستیم که نیروهای مسلح به سمت پاسخ های جدید برای سوال های جدید می رود.

 

در مورد عرضه و اکران این مستند هم می شود توضیح دهید؟

دزفولی: ان شاالله این مستند ظرف چند روز آینده در دانشگاه شریف رونمایی می شود و در حال پیگیری هستیم که آقای دکتر ستاری و یک نفر از عزیزان نیروهای مسلح در جلسه رونمایی مستند حضور داشته باشند و درباره موضوع گفت و گو و صحبت کنند و بحث خوبی شکل بگیرد . بلافاصله بعد از اکران مستند در دانشگاه های مختلف تهران آغاز می شود و اوج آنها در روز دانشجو خواهد بود. از حدود ۲۰ آذر هم در پلتفرم ها برای دسترسی عمومی عرضه خواهد شد و در نهایت امیدوارم که این مستند سال آینده بتواند از تلویزیون پخش شود. عزیزانی که خواهان ثبت نام برای اکران این مستند در دانشگاه ها و مراکز آموزشی خود هستند می توانند با شماره ۰۹۳۷۱۷۶۷۹۴۴ تماس حاصل نمایند. این کارهایی است که ما می توانیم برای مطرح شدن دغدغه سربازی جوانان و به خصوص نخبگان مطرح کنیم و من امیدوارم که به نتایج خوب و ملموس برسد و سرانجام بحث سربازی نخبگان در شرکت های دانش بنیان حل شود و به تعداد سهمیه قابل قبولی برسد.

برای مشاهده متن این مصاحبه در سایت خبرگزاری ایسنا می توانید اینجا را کلیک نمائید. 

نیروهای مسلح به سمت پاسخ‌های جدید برای سوال‌های جدید می‌رود

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو – فاطمه قربانی رضوان؛ مستند «صفر- یک» به کارگردانی مهدی انصاری در پی بررسی مسائل و مشکلات سربازی و ارائه راهکاری جهت حل مشکلات پیرامون آن است. این مستند در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم عمار در بخش نقد درون گفتمانی نامزد دریافت جایزه نیز شده است. به بهانه ی رونمایی این مستند در هفته پیش رو در دانشگاه شریف با کارگردان اثر مهدی انصاری و تهیه کننده، سید مهدی دزفولی به گفتگو نشستیم.

 

ایده اولیه این مستند چگونه شکل گرفت؟

انصاری: بحث سربازی همیشه مسئله بوده است. سربازی یکی از دغدغه هایی است که باعث شده پسران مدام طول تحصیل خود را طولانی تر کنند از این جهت خیلی ها هستند که گوشه ذهنشان مسئله سربازی هست. بخصوص زمانی که بحث خودکشی و مهاجرت ها مطرح شد این قضیه را برای من جدی تر کرد که با گروه صحبت کنم و یک مستند در این باره بسازیم. زمانی که ما ساخت این مستند را شروع کردم تیم دیگری هم بودند که با آقای وحید اشتری می خواستند کاری درباره سربازی بسازند. به همین خاطر مسئله ای پیش آمد که ما چگونه به موضوع سربازی پرداخت و مطالبه گیری کنم و از چه زاویه ای می توان به این موضوع نگاه کرد.

افراد زیادی در این باره صحبت کرده اند. برخی معتقد بودند که به طور کل بحث سربازی حذف شود. از طرفی مسئول تصمیم گیرنده نیروهای مسلح است و مسلما مطالبه گری از نهاد های دولتی و حکومتی ظرافت هایی دارد. به همین دلیل اگر بخواهد مطالبه گری درستی انجام شود که باعث اتفاقی باشد باید خیلی دقیق تر به مسئله پرداخت کرد. صرف زدن تیتر و ساخت مستند های جنجالی اتفاق مثبتی را رقم نمی زند. به همین دلیل ما دست روی سوژه ای گذاشتیم که خود نیروهای مسلح آن را انجام داده و نتیجه گرفته است. ما در این مستند به مشکلات سربازی پرداختیم و برای آن راه حل ارائه داده ایم. درواقع نکته ی ما این است که نیروهای مسلح روشی را برای بخشی از جامعه ایجاد کرده که بازخوردهای مثبتی داشته است. حالا زمان آن است که این روش گسترده تر شود.

مستند شما از چه منظری به مسئله سربازی پرداخته است؟

دزفولی: ما 9400 شرکت دانش بنیان داریم که تا حدود یکی دوسال قبل آماری که برای پذیرش سرباز داشتند 500 نفر بود که حالا این آمار به 1500 نفر رسیده است. این آمار تنها برای شرکت هایی هست که در وسعت کوچک تری فعالیت می کنند. شرکت هایی مثل دیجی کالا که تعداد کارمندان بالایی دارد و نیروهای کلیدی آنها در سمت هایی که برایشان مهم است باقی بمانند و اگر به سربازی بروند روندی کاری شرکت دچار اختلال می شود این دغدغه را به وجود آورد که کاری تولید شود که این شرکت های دانش بنیان به شکل تخصصی بتوانند نیروهای خودشان را به عنوان سرباز در شرکت خود داشته باشند تا در آنجا مشغول به خدمت شوند و شرکت هم آسیب نبیند. نظام هم در این شرایط می تواند از آن سرباز با بهره وری بهتری استفاده کند. این دغدغه اصلی ما برای ساخت مستند بود.

مخاطب کانونی این مستند هم نیروهای مسلح و هم افرادی هستند که به نوعی با مسئله سربازی درگیراند. در لایه ی بعدی مخاطبان عمومی تر می شود. به هرحال سربازی دغدغه گوشه ی ذهن تمام پسر ها است.

 

البته نباید از تأثیر بر خانواده‌‎ها هم غافل شد؟

انصاری: بله؛ این موضوع تنها پسران را درگیر نمی کند. ما سوژه ای داشتم که سه فرزند داشت و باید خانم و فرزندانش را رها می کرد و به سربازی می رفت. این دغدغه از شروع ازدواج وجود دارد تا زمانی که به طور مثال فرد با سه فرزند باید به سربازی برود. البته یک قانونی آمده که این اتفاق برای افراد بالای 40 سال نیفتد. یعنی اگر بالای چهل سال و با سه فرزند باشید این اتفاق رخ نخواهد داد. این قانون خوب است اما تعداد افراد محدودی را شامل می شود. با این حال نه تنها آقایان بلکه خانم ها هم به نوعی با این مسئله درگیرند.

 

دزفولی: همینطور است. به هرحال این مسئله خانواده ها را هم تحت تاثیر قرار می دهد. بعلاوه اینکه مسئله سربازی باید به یک نقطه ی مشخصی حداقل برای نخبگان برسد. اگر قرار است که جامعه ی ما به سمت نقطه مشخص در بحث سربازی حرکت کند یک نقطه ی مهم آن همین جا است؛ یعنی نیروهایی که متخصص اند مورد توجه بیشتری قرار بگیرند. به طور مثال سوژه هایی که در مستند هم به آن اشاره شده است. فردی که دکتری دارد و برای مدرک پست دکتری به مشکل برخورده است. یا ما سوژه ای را داشتیم از اهواز، فردی که شرکت دانش بنیان داشت و طول تحصیل خود را به دلیل سربازی مدام طولانی تر کرده بود اما در نهایت زمان اعزام خطر تعطیلی شرکت برایش پیش آمده بود. این آسیب بسیار جدی است. به هرحال آن شخص عمر و جوانی خود را برای این کار گذاشته است و از طرفی شرکت دانش بنیانی که خدمات و محصولاتی را برای کشور داشته است از بین می رود.

حتی این مسئله، بحرانی برای نیروی کار آن شرکت دانش بنیان نیز محسوب می شود. به همین دلیل این کار ساخته شد. در حوزه سربازی هم تعداد مستندهای کمی ساخته شده است. در یک دهه اخیر شاید سه چهار مستند در این باره تولید شده است. این نشان از آن دارد که هنوز بعد از این همه مطالبه گری به نقطه مطلوب نرسیده ایم. به همین دلیل نیاز است که بحث سربازی در حوزه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. مستند صفر یک صرفا درباره سربازی نخبگانی است که در شرکت های دانش بنیان خدمت می کنند و قرار است به سربازی بروند و بحران های پیش روی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد.

 

این مستند در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم عمار در بخش نقد درون گفتمانی نامزد شده بود؛ چه تفاوتی بین مستند نقد درون گفتمانی با مستند سیاه نمایی وجود دارد؟ و چگونه مرز باریک این دو در این مستند رعایت شده است؟

انصاری: از لحاظ رویکرد انتقادی در مستند می توان دو روش را رقم زد. یک نوع که من در مستند اختاپوس با آن مواجه شدم، جنجال ها و درگیری های رسانه ای بود. این مستند درباره خودرو بود و ذات مافیای خودرو این نوع مستند را می طلبد. گاهی نیاز است در برخی سوژه ها جنجالی ایجاد شود و روی موضوعی پروژکتوری بیفتد تا فساد در آن مشخص شود. در این مستند یکی از مظنونین دادگاهی و یکی از آنها فراری شد. ولی در برخی مستند ها این اتفاق نمی تواند رخ دهد. اینکه شما جنجال کنید شاید بازخورد منفی از مستند به همراه داشته باشد. چون طرف مقابلی که از آن مطالبه می کنید احساس می کند که شما نیت خیری در بیان مسئله ندارید. به این دلیل که بعضی از این فضا برای شهرت بیشتر استفاده می کنند. مثلا ما می توانستیم روی بحث خودکشی ها تمرکز کنیم. من خبر دارم که یکی از دوستانم زیر نظر خود نیروهای مسلح درحال ساخت مستندی با این موضوع است. این نشان می دهد که نیروهای مسلح به این مسئله توجه دارد و به آن واقف است.

 

چگونه می‌توان ناظر بر اینکه یک اتفاق مثبت بیفتد به تولید مستند پرداخت؟

انصاری: اینکه در مستند یک راه حل داشته باشیم. ما در این مستند دنبال راه حل بودیم. نباید در این مسائل دست روی نقاط افتراق گذاشت. چون اگر دست روی نقاط سیاه بگذاریم و بخواهیم از روی آن نقاط مسئله سربازی را درست کنیم شاید جنجالی را به وجود می آورد. با توجه به شناختی که ما از نهادی که از آن مطالبه گری داریم شاید با این رویکرد اتفاق مثبتی نمی افتاد.

طرف دیگر ماجرا این است که شما علارغم اینکه انتقاد می کنید یک راه حلی را هم ارائه دهید. که این راه حل در این مسئله وجود داشت. اگر این راه حل برای شرکت های دانش بنیان از سوی نیروهای مسلح وجود نداشت شاید لحن ما هم تغییر می کرد. حضرت آقا در جمع مستند سازان در سال 96 فرمودند اینکه نقد وجود داشته باشد خوب است اما راه حلی هم بعد از آن ارائه شود. این چیزی بوده که ما در این مستند تلاش داشتیم به آن بپردازیم.

 

اتفاقات پس از اکران این مستند را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

در سه لایه می توان این را بررسی کرد. یکی اینکه برخی شرکت های دانش بنیان اصلا از این اتفاق مطلع نیستند که اگر در حلقه شرکت های دانش بنیان قرار بگیرند می توانند از این امکان که سرباز امریه شرکت خود شوند استفاده کنند. پس یک وجه تبلیغ این اتفاق است تا خیلی از جوانان نخبه ی ما از این مسئله آگاه شوند و به سمت ایجاد شرکت دانش بنیان بروند و فکر مهاجرت از کشور را فراموش کنند.  پس این وجه مخصوص نخبگانی است که هنوز وارد فضای دانش بنیان کشور نشده اند و به این مسئله آگاهی ندارند.

لایه ی بعدی نیروهای مسلح هستند؛ وقتی این آگاهی بیشتر شود و به دنبال آن تقاضا بالا برود می تواند ظرفیت این  جریان را افزایش دهد. طبیعتا این رویکرد برای کشور هم مناسب است زیرا از مهاجرت نخبگان جلوگیری می شود و برای بسیاری ایجاد شغل می شود. وقتی میدانی ترسیم می شود که فضای نخبگانی سربازی خود را در این فضا بگذرانند به مرور اتفاقات مثبتی را رقم می زند.

گام نهایی هم مسئله ای است که ما در انتهای مستند به آن اشاره کردیم که آیا خون بچه های دانش بنیان رنگین تر از بقیه است؟! . شاید افرادی باشند که تحصیلاتی نظیر دکتری نداشته باشند اما در جای دیگری تخصص و حرفه ای او بتواند مفید باشد. پس باید گفتمانی حول محور سربازی تخصصی شکل بگیرد.

 

دزفولی: همینکه رسانه ها بتوانند جریان خوبی را پیش ببرند و مکمل بحث مستند ها شوند شاهد اتفاقات بهتری خواهیم بود. زیرا اگر مستند صرفا خودش بخواهد یک حرفی را بزند ظرفیت محدودی دارد. زمانی که ظرفیت رسانه ها به این مطالبات افزوده می شود اتفاق تبدیل به یک گفتمان اجتماعی می شود. ان شاالله در روزهای پیش رو این مستند رونمایی و در دانشگاه ها اکران می شود.

چرا سراغ مسائلی می‌روید که دغدغه ای خاص را مطرح می‌کند؟ علی‌الخصوص که در مستندهای اخیر شما مشکلات و فشارهایی هم پیش آمد؟

پرداخت به مسائل راهبردی و کلان برای من جذاب و دغدغه ی همیشگی من بوده است. مثلا در مستند کاپرا کجاست از دیدگاه کلان به مسئله سینما پرداختیم. یا پس از مستند اختاپوس که درباره مسائل خودرو بود مسائل و مشکلات بسیاری به وجود آمد اما دوباره این پیشنهاد شد که مستند دیگری هم ساخته شود. اما من قبول نکردم که سراغ ساخت اختاپوس2 بروم. حتی در لحن مستند صفر یک هم این فشارها تاثیر داشت. این فشارها تاثیر دارد اما یکسری مباحث اعتقادی و اتفاقات خوبی که رخ می دهد باعث ادامه دار شدن مسیر می شود.

 

نگران این نیستید که پس از اکران مستند اتفاق نگران کننده ای رخ دهد؟

نگران هستم اما کاری نمی توان انجام داد. به طور مثال ما در روند تولید مستند با فردی که اسم ایشان را نمی آورم مصاحبه گرفتیم. ایشان از بچه های نیروهای مسلح بودند و تاکید داشتند که پیش از انتشار کار را ببینند و بعد اجازه پخش مصاحبه را بدهند. ما مستند را به ایشان نشان دادیم و علارغم اینکه مستند لحن آرامی دارد ایشان ما را تهدید کرد که اگر از صوت و فیلم او استفاده شود پیگیرد قانونی دارد. ما مجبور شدیم که مصاحبه ایشان را حذف کنیم و بازیگری اضافه کنیم که عینا حرف هایی که ایشان زده بودند را بازی کند. به همین خاطر نمی دانم نیروهای مسلح پس از انتشار چه واکنشی خواهد داشت.

 

به قسمت دوم مستند فکر کرده اید؟

ایده ی خاصی برای قسمت دوم این مستند ندارم چون میدانم قصه ی خودکشی سربازان را یکی از دوستانم با خود نیروهای مسلح درحال تولید است و بعید می دانم رسانه ای شود و درون سازمانی است. از طرفی وقتی ما می دانیم که مجموعه ای به مشکل مطلع است و درباره آن کار می کند لزومی ندارد درباره آن سروصدا کنیم. به همین خاطر سراغ این مسئله نمی روم. اما مسئله سربازی از حوزه اقتصادی قابل بررسی است. چون اقتصاد کشور در حال ضربه خوردن است.

 

دزفولی: مستندی هم با سفارش یکی از سازمان های هنری ذیل سپاه ساخته شده بود که هنوز منتشر نشده و نمی دانم که منتشر شود یا نه. این نشان دهنده ی این است که آسیب شناخته شده است و درباره آن کار میکنند تا مشکل را حل کنند. در دهه 90 به خصوص یکی دو سال اخیر مستند هایی در این باره ساخته شده است. پس این بلوغ پیدا شده که ما در مسئله سربازی شاهد مشکلاتی هستیم.

 

انصاری: مسئله سربازی مسئله ای است که ذهن بسیاری را درگیر خود کرده است. وقتی شما به نخبگان به این شکل اهمیت می دهی باعث می شود خیلی ها مسیر زندگی خود را طبق این قانون تغییر بدهند و به این سمت بروند که چگونه می توانند المان های نخبگی را کسب کنند. خود این مسئله که شما زمین را درست طراحی کنید باعث اتفاقات مثبت می شود. پاسخ قدیمی به یک سوال جدید بحران آفرین است ولی امروز شاهد این هستیم که نیروهای مسلح به سمت پاسخ های جدید برای سوال های جدید می رود.

در ارتباط با فرم مستند بفرمایید. چقدر از تصاویر ارشیوی استفاده شده است؟

انصاری: یک چالشی که برای من مستند ساز همیشه وجود داشته این بوده که یک مستند با چند سوژه چگونه می تواند جمع شود. این برای من کار سختی بود که پنج شش سوژه ی صددرصد جدا از هم که در نقطه ای اشتراک دارند را چگونه می توان به یکدیگر ربط موضوعی داد. ما در مستند 5 سوژه داریم که به تک تک آنها پرداخت کردیم و کارشناسانی که در یک فرم جدید ایستاده اند و بازیگری که نماینده ی نیروهای مسلح است و حرف هایی که می زند عین حرف های مصاحبه شونده قبلی ما است که اجازه انتشار صوت و تصویرشان را ندادند. اینها افرادی هستند که می توانند به این قصه نگاه تحلیلی داشته باشند. آرشیوی که ما در این مستند استفاده کردیم صرفا آرشیوهای سربازی بوده است. فضای بسته ای بود که به ما اجازه نمی داد برای تصویربرداری به پادگان برویم به همین دلیل صرفا تصاویری که از سربازها و پادگان استفاده می شود تصاویر آرشیوی است.

 

دزفولی: ان شاالله هفته آینده در دانشگاه شریف رونمایی کار را داریم. بلافاصله اکران مستند در دانشگاه های مختلف تهران آغاز می شود. از حدود 20 اذر هم در پلتفرم ها برای دسترسی عمومی عرضه خواهد شد.