این مراسم روز شنبه 26 تیرماه 1400 در باغ موزه دفاع مقدس با حضور کارشناسان و مدعوین ویژه برگزار شد. برای تهیه کتاب جنگ و صلح می توانید اینجا را کلیک نمائید.
آیین رونمایی از کتاب جنگ و صلح، روایت سال های دوره جنگ و بازسازی. تالیف سید مهدی دزفولی
شنبه ٢۶ تیر ماه ١۴٠٠ ساعت ١٧،سالن شهدای باغ موزه دفاع مقدس
سخنرانان: محسن رضایی (فرمانده سابق سپاه) و کمال خرازی (وزیر سابق امور خارجه و معاون وقت ستاد تبلیغات جنگ)
حضور برای علاقمندان آزاد است. این کتاب توسط نشر صاد منتشر شده است و از فردا در سایت انتشارات برای خرید در اختیار علاقمندان است.
گروه فرهنگ خبرگزاری آناـ مهدی دزفولی* در یادداشتی نوشت: مقطع جنگ تحمیلی به عنوان یکی از مقاطع مهم تاریخ انقلاب اسلامی همچنان پس از چند دهه حرف‌های مهم و کلیدی برای امروز ما دارد. اینکه چطور جنگ عراق علیه ایران آغاز شد، و چگونه هشت سال ادامه یافت و مهمتر از همه اینکه چطور در سال ۱۳۶۷ به پایان رسید از مسائل مهم تاریخ انقلاب اسلامی ایران است. اما در کنار اهمیت بازخوانی آن دوره و آن تاریخ، مساله مهم دیگر چگونگی آغاز دوران سازندگی و توسعه کشور بوده و هست. به نظر می رسد با توجه به حجم کم کتاب های نوشته شده درباره این مقاطع و مستندهای تصویری ساخته شده درباره آن سال ها، هنوز به خوبی تاریخ دوره جنگ و دوران سازندگی نوشته و تحلیل نشده است.
در مقطع پس از جنگ و به خصوص پس از فوت رهبر فقید انقلاب اسلامی، برخی ها گمان داشتند دوره انقلاب اسلامی به اتمام رسیده است و دوره جمهوری اسلامی شروع شده است و انقلاب برای مقطع محدودی بود و به پایان رسید و از عبارت پایان انقلاب استفاده میکردند. همین نیز باعث شد تا عده ای تلقی متفاوتی از توسعه و پیشرفت کشور داشته باشند و توسعه غربی با توجه به الگوهای صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را مد نظر قرار دهند و به دنبال توسعه با آن شیوه و نگاه باشند و به همین دلیل دوران پیش از قطعنامه ۵۹۸ که در واقع دهه اول انقلاب اسلامی بود با دوران پس از آن که از سال ۱۳۶۸ شروع شد تفاوت محسوس و مشهودی را داشته و دارد.
اینکه چطور کشور دوران جنگ و دوران مذاکرات سیاسی برای به نتیجه رسیدن خواسته های ایران در قطعنامه ۵۹۸ را پشت سر گذاشت و در نهایت چه نتیجه ای برای جامعه ایران رقم خورد از مسائل مهم و کلانی است که باید در تاریخ انقلاب اسلامی به آن پرداخته شود.
شاید بهترین و درست ترین تعبیر برای این دوران خاص، دوران جنگ و صلح باشد. دوران هشت ساله جنگ و پس از یک وقفه چند ماهه، آغاز دوران صلح و سازندگی که مسائل کلیدی در آن تا سال ۱۳۷۶ رخ داده است.
مستند مجمع عقلا در واقع تلاش دارد این دو مقطع مهم را مورد بحث و بررسی قرار دهد. اینکه چطور عده ای با عنوان عقلگرایی مقدرات کشور را در دست گرفتند و چطور کشور را در دوره جنگ و پس از آن اداره کردند.
در این مستند تلاش شده است که به تفکر اعضای این مجمع تاریخی و البته مخفیانه که چهره هایی همانند آقایان حسن روحانی، بیات زنجانی، موحدی کرمانی، محمد یزدی، مهدی کروبی و ... بودند پرداخته شود و اینکه تلقی این افراد که نام عقلا را هم برای خود انتخاب کرده بودند، از نحوه پایان جنگ و اداره کشور پس از پایان جنگ گفته شود و مورد بازخوانی قرار بگیرد.
در همین راستا علاوه بر مصاحبه هایی که گرفته شد و مشاوره هایی که با چهره های مختلف انجام شد، بیش از ۲۱ مصاحبه با کارشناسان حوزه های مختلف اعم از حوزه اقتصادی و نظامی و تحلیل مسائل سیاسی انجام شد که از جناح های مختلف بودند. از مرحوم دکتر ابراهیم یزدی تا مرحوم حسین شیخ الاسلام تا چهره هایی همانند ناصر نوبری، اسماعیل کوثری، محسن رفیق دوست، محمد غرضی، محمد هاشمی، صادق زیباکلام و ... که در مستند تصویری مجمع عقلا ۱۳ مصاحبه از مجموع این ۲۱ مصاحبه استفاده شد و در کتاب جنگ و صلح که متن پیاده سازی شده و ویراستاری شده این مصاحبه ها در مستند هست، ۱۵ مصاحبه عمیق تر و مفصل تر مورد استفاده قرار گرفته است که کتاب ۳۳۰ صفحه ای جنگ و صلح را تشکیل می دهد که از مدتی دیگر به امید خدا در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت.
پیام امام در انتهای تیر ماه ۱۳۶۷ و اشاره به دلایل پذیرش قطعنامه ۵۹۸ همواره یکی از فرازهای مهم زندگی ایشان است که در یک سال پایانی حیات امام رخ داد و در سال های بعد از فوت ایشان تبدیل به مناقشه ای تاریخی و تحلیلی میان پژوهشگران شد که چرا و چگونه امام با آن جهان بینی و نگرش خود حاضر به پذیرش قطعنامه و صلح با فردی همانند صدام شدند؟ در پیام های ایشان در چند ماه باقی مانده عمر ایشان تا خرداد ۱۳۶۸، فراز های مهمی وجود دارد که نشان می دهد از دیدگاه امام جهاد و مبارزه تمام نشد و ادامه داشته و ادامه هم خواهد داشت. همانند پیام به میخائیل گورباچف آخرین رهبر شوروی در پائیز ۶۷، پیام اعلام ارتداد سلمان رشدی برای کتاب آیات شیطانی در دی ۱۳۶۷، پیام منشور روحانیت مبارز در اسفند ۱۳۶۷ و مهم ترین آنها یعنی پیام عزل آیت الله منتظری از قائم مقامی رهبری در فروردین ۱۳۶۸.
پس از رحلت ایشان هم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مرداد ۱۳۶۸ به ریاست جمهوری رسید و شیوه متفاوت و متضادی را در کشورداری نسبت به سال‌های قبل اتخاذ کرد. هاشمی رفسنجانی اگر در دهه اول انقلاب چهره ای حامی محرومان و مستضعفان و طرفدار اقتصاد دولتی بود، در سال های بعد تبدیل به چهره ای حامی توسعه و پیشرفت با نگاه غربی شد که با تلقی وی اگر عده ای هم در این راه تلف شوند و آسیب ببینند از دیدگاه او ایرادی نداشته و ندارد و طبیعی است کما اینکه در آن دوران تورم به رقم بی سابقه ۴۹ درصد رسید و اعتراضات زیادی در شهرهای مختلف ایران همانند قزوین و شیراز و مشهد و اسلامشهر و ... رخ داد و مجموعا بیش از ۶۰ نفر در این اعتراضات جان خود را از دست دادند اما هاشمی به راه و روش خود در دولت داری ادامه داد!
در واقع حرف مستند مجمع عقلا بررسی این تفکرات و این سیر است و به تحلیل مجمعی می پردازد که از دل مجلس دوم شورای اسلامی زاده شد که ریاست آن مجلس نیز با هاشمی رفسنجانی بود و حداقل تا مجلس پنجم و دولت ششم تفکر آن مجمع ادامه داشت و حتی یکی از چهره های سرشناس آن جمع یعنی حجت الاسلام حسن روحانی بعدها به ریاست دولت یازدهم و دوازدهم رسید و تفکر مجمع عقلا باز در کشورداری ادامه یافت و نمود پیدا کرد.در کتاب جنگ و صلح نیز مبسوط تر این بحث مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
امیدوارم در ایام نزدیک به سالگرد پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ ایران و عراق هست، این مستند و کتاب مورد توجه مخاطبین و علاقمندان قرار بگیرد و بتواند جریان ساز شود و توانسته باشم به مقداری ولو اندک تاریخ دوره جنگ و دوران سازندگی را با نگاهی نو و متفاوت بررسی کرده باشم.
* کارگردان مستند مجمع عقلا و نویسنده کتاب جنگ و صلح
برای مشاهده مقاله در خبرگزاری آنا اینجا را کلیک کنید.
به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، مستند «مجمع عقلا» جدیدترین تولید مرکز مستند سفیر فیلم است که به تازگی از آن رونمایی و اکران آن در اینترنت نیز آغاز شده است. در همین ارتباط سید مهدی دزفولی کارگردان این مستند در گفت‌وگویی با خبرنگار خبرگزاری آنا به معرفی این اثر پرداخته است.
آنا: از محتوای مستند بگوئید و اینکه چرا در این مقطع آن را منتشر کردید؟
دزفولی: مستند درباره مقطع مهمی از انقلاب اسلامی است که تا حد زیادی هم مغفول واقع شده است. به هر حال اتفاقات اواخر جنگ و پس از جنگ مقطع مهمی است که به هر دلیلی در این سال ها بر روی آن کار ویژه و خاصی نشده است و تقریبا فراموش شده است. در این سال ها فقط برای پایان جنگ، مستند اتاق جنگ آقای مصطفی حریری تولید شد که انصافا هم مستند خوب و خوش ساختی است و سریال آن هم که مستند نیمه پنهان جنگ بود ساخته و پخش شد. کتاب هم که کتاب آقای کامران غضنفری است با عنوان راز قطعنامه که آن هم پر فروش و جریان ساز شد و در این مستند هم با ایشان صحبت و مصاحبه کردیم. دیگر در این سال ها خیلی کار خاص و ویژه ای درباره پایان جنگ و قطعنامه ۵۹۸ نشد. درباره بعد از جنگ هم که دولت سازندگی است کار خاص و مفصلی نشد به جز چند مستند محدود همانند مستند شورش علیه سازندگی آقای مصطفی شوقی و مستند هاشمی زنده است آقای طادی که آن هم کاری از سفیر فیلم بوده است.
ما در سفیر احساس کردیم که فاصله بین سال های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ سال های مهم و حساسی است که باید به صورت ویژه روی آن کار کرد. سال هایی که ریل گذاری انقلاب اسلامی تغییر کرد. امام مرحوم شدند، آیت الله خامنه ای به رهبری رسیدند و آیت الله هاشمی رفنسجانی هم رئیس جمهور شدند. به همین دلیل باید روی آن تمرکز و کار ویژه کرد و آن دوران را تحلیل و نقد کرد. برخی ها معتقدند انحراف در مسیر انقلاب اسلامی از دوران سازندگی و به اسم توسعه آغاز شد. ما در این مستند همین مساله را هم مورد بحث و بررسی قرار دادیم.
آنا: دلیل دیگری هم داشته است؟
دزفولی: دلیل دیگر که حقیقتش اول بحث علاقمندی خود من بر روی کار پژوهشی تاریخی درست و متمرکز بر روی سوژه ها و مقاطع کلیدی و حساس هست که به نظرم آن یک دهه که اشاره کردم واجد این شرایط است. بحث بعدی هم مشابهت آن دوران با امروز ماست.
به هر حال ما غیر مستقیم هم در مستند گفتیم که اتفاقات آن سال ها با اتفاقات سال های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ مشابهت های زیادی دارد. آدم هایی که به قدرت می رسند، تفکر حاکم بر کشور و اعتراضات گسترده مردمی تماما در آن ایام هم رخ داد اما درباره این ها کار جدی و وسیعی نشده است. این ضعف است و ما سعی کردیم این ضعف را برطرف کنیم.
نسل امروز به هر حال نسلی است که حافظه تاریخی از دهه شصت و هفتاد ندارد. بچه های امروز بچه هایی هستند که شرایط دوران جنگ و بعد از جنگ در دهه هفتاد را هم یا اصلا درک نکردند یا خیلی کم درک کردند. خود من متولد سال آخر جنگ هستم و زمانی که دولت آقای هاشمی هم به اتمام رسید ۹ سالم بود! پس باید درباره این سال ها کار کرد و عبرت گرفت از آن اتفاقات و جلوی تکرار آن ها را گرفت. من در این مستند تلاش کرده ام این کار را انجام بدهم.
آنا:مشکلی برای تولید نداشتید؟
دزفولی: مشکل که به آرشیوهای تصویری و مکتوب باز می‌گشت اینکه افراد کلیدی حاضر به صحبت نبودند. ما سال ۹۵ قبل از فوت آقای هاشمی تلاش کردیم با ایشان صحبت کنیم اما موفق نشدیم و در نهایت هم ایشان مرحوم شدند. با خیلی های دیگری هم تلاش کردیم صحبت کنیم اما موفق نشدیم. همانند آقایان ولایتی و ظریف و جواد لاریجانی و روحانی و ... . اما به نسبت وزن افراد حاضر در مستند خوب است و امیدوارم تاریخ نگاری خوبی را انجام داده باشیم.
آنا: جلوی کار شما گرفته نشد؟
دزفولی: نه مشکل خاصی نبود. فقط به دلیل برخی از ملاحظه ها این مستند در سال ۹۶ منتشر نشد و به امسال رسید. تهیه و انجام کار کتاب هم از سال ۹۶ تا ۱۴۰۰ طول کشید تا مصاحبه ها تکمیل و ویراستاری و نهایی شود.
برای کسانی که بخواهند این مستند را ببینید چه برنامه‌ای دارید؟
این مستند در سایت سفیر فیلم به آدرس tamasha.safirfilm.ir در دسترس است و در سایت عماریار هم الان موجود است که فروش دانلودی هم دارد. به امید خدا از چند روز آینده هم سایت فیلمگردی مستند را در دسترس قرار می دهد.
آنا: مستند شما حرف جدیدی دارد که در مستندهای دیگر بیان نشده باشد؟
دزفولی: تمرکز ما در این مستند بر روی دو بحث عمده است. یکی بحث مجمع عقلا و اینکه اینها چه افرادی بودند و چطور شرایط سیاسی کشور را تغییر دادند و بعدا هم چطور در کشور حاکم شدند. این برای اولین بار در یک مستند تصویری به صورت جدی و مفصل مطرح و پرداخته شده است. بحث بعدی هم بحث شکست مذاکرات ایران و آمریکا در دوره آقای هاشمی است که به مذاکرات پیکو و بعد مذاکرات نفتی و تحریم های داماتو پرداختیم.
برای مشاهده این مصاحبه در سایت خبری آنا می توانید اینجا را کلیک نمائید.
