به گزارش سفیرفیلم، به روزهای پرهیاهوی خرداد نزدیک می شویم، روزهایی که برای همه ایرانیان خاطراتی تلخ و شیرین را به همراه داشته است. خرداد ماه برای همه ما یادآور وقایع سیاسی گوناگونی است که بعضا تاریخ ساز شده اند و حواشی بسیاری داشته اند.
فتنه سال ۸۸ که در جریان انتخابات سال ۱۳۸۸ برای کشور پیش آمد، یکی از بزرگترین رخدادهای تاریخ سیاسی ایران است که بسیاری از مستندسازان با پرداختن به این موضوع تاریخی سعی در روایت کردن اتفاقات سال ۸۸ به شکل خاص خودشان داشته اند و تا امروز آثار بسیاری با موضوع فتنه ۸۸ تولید و منتشر شده است.
در همین راستا مستند «روزهای خرداد» را می توان آخرین اثر بلند در مورد فتنه ۸۸ دانست که با نگاهی متفاوت به این سوژه پرداخته است.
این مستند به کارگردانی سید مهدی دزفولی و تهیه کنندگی محسن یزدی اثر مرکز مستندسازی سوره حوزه هنری است که سفیرفیلم مسئولیت انتشار آن را پس از تجربه عرضه مستند «چشم در برابر چشم» برعهده گرفته است.
در همین رابطه با «محمدرضا تاجدین» معاون عرضه و تعاملات سفیرفیلم به گفت و گو نشستیم و در مورد این مستند بحث کردیم. مشروح این گفتگو در ذیل آمده است:
سفیرفیلم: آقای تاجدین با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید. به عنوان سوال اول بفرمایید که دلیل پذیرفتن مسئولیت انتشار این اثر توسط سفیرفیلم چه بود.
تاجدین: با توجه به زیرساخت هایی که سفیرفیلم در معاونت عرضه ایجاد کرده است، چند ماه پیش تصمیم گرفتیم که علاوه بر تهیه و توزیع و انتشار آثار تولیدی سفیرفیلم، آثار دیگر تولید کننده ها که در راستای جهت گیری های محتوایی سفیرفیلم نیزهست را منتشر کنیم . اگر مطلع باشید، سفیرفیلم، مسئولیت انتشار مستند «چشم در برابر چشم» را در زمستان سالی که گذشت، برعهده گرفت که شکر خدا تجربه بسیار موفقی بود و ۸۴ دانشگاه از سراسر کشور برای اکران دانشجویی آن ثبت نام کردند که این اکران ها هم اکنون نیز دارد انجام می شود. تلاش خیلی خوبی هم واحد نمایش و هم واحد خبری سفیرفیلم برای این اثر انجام داد. بعد از «چشم در برابر چشم» که تجربه بسیار خوبی در حوزه پخش بود، ما تصمیم گرفتیم که روی مستند «روزهای خرداد» فعالیتی را آغاز کنیم و انتشار و پخش این مستند را – که توسط حوزه هنری تهیه شده است- بر عهده بگیریم و روی اکران دانشگاهی این مستند تمرکز کنیم. در حال حاضر هم فعالیت برای آغاز اکران دانشجویی این اثر آغاز شده است.
سفیرفیلم: چرا روزهای خرداد در سبد انتشار سفیرفیلم قرار گرفت؟
تاجدین: سفیرفیلم در سیاست هایی که برای خود تعریف کرده است، موضوع فتنه ۸۸ را دارای اهمیت بالایی می داند. همانگونه که مطلع اید فتنه ۸۸ تاثیر زیادی بر فضای سیاسی ایران چه در داخل چه در خارج از مرز ها داشت، همچنین هزینه های بسیاری برای ما ایجاد کرد. پیچیدگی فتنه ی سال ۸۸ سبب شده است که نتوان ساده از کنار آن گذشت. در همین راستا سفیرفیلم وظیفه خودش می داند که با ابزارهای رسانه ای و توان مستندسازی که وجود دارد، ابعاد مختلف این فتنه را مورد بررسی و کنکاش قرار بدهد.
سفیرفیلم پیش از این نیز طرح بزرگی را برای ساخت مستندی به نام «مصاف» آغاز کرده بود که قسمت اول آن منتشر شد و بازخورد های بسیاری نیز داشت. قسمت دوم آن نیز بنا بود که به وقایع سال ۸۸ بپردازد، «مصاف» فتنه ۸۸ را دارای یک عقبه و پیشینه ده ساله می داند و با همین تحلیل آن عقبه را مورد تحلیل قرار میداد، خب الان دوستان ما روی مصاف ۲ دارند تصمیم گیری می کنند. به هر ترتیب زمان بندی تولید مصاف ۲ به صورتی نبود که ما خرداد ماه امسال بتوانیم این مستند را تهیه و آماده انتشار کنیم، از این جهت بود که در راستای سیاست های محتوایی سفیرفیلم، مستند «روزهای خرداد» به تهیه کنندگی آقای یزدی و کارگردانی آقای دزفولی را مشاهده کردیم و بلافاصله با حوزه هنری برای انتشار این مستند وارد مذاکره شدیم.
سفیرفیلم: ویژگی های این مستند چیست؟ چرا مخاطبان باید این مستند را ببینند؟
تاجدین: خب مستند روزهای خرداد چند ویژگی خوب دارد که می شود قابل توجه قرار بگیرد:
اولین ویژگی این مستند روایت خوب است؛ این اثر ابعادی را از فتنه ۸۸ به تصویر کشیده است که کمتر در مورد آن صحبت شده است. البته باید این نکته را اینجا بگویم که «روزهای خرداد» تحلیل همه فتنه ۸۸ نیست بلکه یک موضوع خاص را در فتنه با شیوه ای متفاوت مورد بررسی قرار داده است. انتظار بازگو کردن همه فتنه را نباید از این مستند داشت. به عنوان مثال نامه آقای هاشمی و نقش آفرینی ایشان در وقایع سال ۱۳۸۸ مطرح نشده است و از آن طرف هم به عنوان مثال به واقعه نهم دی پرداخته نشده است اما در روایت بخش مورد نظر، قدرتمند ظاهر شده است.
اما دومین ویژگی این مستند مصاحبه با شخصیت های مرجع و زبده درباب فتنه ۸۸ است که این قابل توجه است. در این مستند ما مصاحبه هایی را با فعالین سیاسی اصلاح طلب می بینیم که از جمله آنان می توان به ابراهیم یزدی، فائزه هاشمی، عباس عبدی، الهه کولایی و فرزند مرحوم منتظری اشاره کرد که به خوبی نظراتشان را در مورد فتنه ۸۸ مطرح کرده اند.
امروز نیاز است که به شکلی صریح تر و دقیق تر حرف های طرف مقابل را بشنویم و بدانیم که استدلال آنها برای رقم زدن یک اتفاق بسیار تلخ چه بوده است. شاید تا امروز ما این سخنان را از زبان دیگران شنیده باشیم اما یقینا کمتر از زبان خودشان شنیده ایم و در این مستند می توانیم این صحبت ها را پیدا کنیم. مستند در ادامه بعد از شنیدن صحبت های آنان، با مراجع ذی ربط نیز مصاحبه داشته است که از جمله آن می توان به : کدخدایی، سخنگوی وقت وشورای نگهبان که پیگیری شبهات انتخاباتی را بر عهده داشت، با آقای صفار هرندی و سیدنظام موسوی مدیر خبرگزاری فارس اشاره کرد.
مخاطب با مشاهده این مستند می تواند حرف های کنونی آنها را با رفتارشان در سال ۸۸ مقایسه کند.
یک نقطه قوت دیگر این مستند این است که درگیر کلیشه ها نشده است و حرفهایی در آن می بینم که حرفهای چالشی طرف مقابل است و پاسخ هایی دارد. نکته بعدی این است که این مستند تحلیل خودش را از فضای فتنه ۸۸ با تحلیلش در مورد وقایع انتخابات سال ۹۲ پیوند داده است که این یک ابتکار عملی است.
سفیرفیلم: نوع پرداخت این مستند به مسائل سال ۹۲ و پیروزی دکتر روحانی چگونه بوده است؟
تاجدین: «روزهای خرداد» صریحا بیان می کند که هرگونه اصلاح و هرگونه نقش آفرینی سیاسی و هرگونه تغییری باید در بستر قانون و بستر انتخابات باشد، و اگر کسی بخواهد مسیری غیر از این را پیروی کند، به خود و جامعه لطمه سختی خواهد شد.
یک نکته دیگر این است که ما می بینم هر دو انتخابات در خرداد ماه اتفاق افتاده است و فتنه ۸۸ و پیروزی آقای روحانی هردو در این ماه بوده است؛ این مستند مجددا این واقعیت را تاکید می کند که انتخابات سال ۹۲ و رفاقت های بعد از آن برخلاف سال ۸۸، توانست انتخابات را برای نظام اسلامی یک بازی برد – برد تعریف کند. این مستند قیاس وقایع انتخابات ۸۸ و انتخابات ۹۲ را به خوبی انجام داده است.
سفیرفیلم: نگاه سفیرفیلم به موضوعات سیاسی و خصوصا فتنه ۸۸ چیست؟
تاجدین: مسائل سیاسی جزئی از سبد دغدغه های سفیرفیلم است و نه همه آن . سفیرفیلم در مورد مسائل اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی دغدغه جدی دارد. سفیرفیلم در حوزه محتوایی، در بخش پیش تولید میزهای مختلفی دارد که میز اقتصاد و فرهنگ از میزهای بسیار فعال آن می باشند و آثار مختلفی در این حوزه ها تولید شده است اما به هرحال آثار سیاسی به دلیل جذابیت بیشتر و به روز بودن در جامعه نمود بیشتری پیدا می کند. البته خب مسائل سیاسی جزئی از مسائل کشور است و سفیرفیلم می‌خواهد پرداخت متمایزی نسبت به وقایع سیاسی داشته باشد و آن تمایز هم در چند وجه قابل مشاهده است: بی پرده سخن گفتن است، نگاه همه جانبه به ابعاد مختلف یک پدیده سیاسی است، رعایت اخلاق است – که این مسئله سختی است – و ما با چالش های اخلاقی زیادی مواجه هستیم.
اما در مورد فتنه ۸۸ باید بگویم که سفیرفیلم به وقایع سال ۸۸ به معنای حقیقی کلمه با عنوان «فتنه» نگاه می‌کند. به این معنا که فضا به قدری غبارآلود شد که واقعیت و کشف حقیقت برای آحاد مردم سخت شد، در این شرایط طبیعتا یک نقش ویژه ای برای یک نهاد رسانه ای که وظیفه خودش را آگاهی بخشی می داند تعریف می‌شود.
فتنه موضوعی بود که یک شکاف اجتماعی در ایران ایجاد کرد و جان تعدادی از هم وطنان مان را گرفت، در جامعه جهانی و افکار عمومی صدمه ای ایجاد کرد، برای همراهانمان در منطقه نگرانی ایجاد کرد، اقتصاد کشور لطمه خورد و دست غربی ها را برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی باز کرد. اینها اتفاقات تلخی است. سفیرفیلم تلاش می کند تا با کنار زدن احساسات و بازی های سیاسی که آن زمان رخ داد، بتواند حقیقت ماجرا را نمایان کند و از غبارآلودگی ماجرا کم کند تا آحاد ملت از این واقعه تلخ تجربه کسب کنند. زیرا این اولین و آخرین باری نخواهد بود که جمهوری اسلامی با چنین چالش هایی مواجه می شود.
عکس العمل آحاد مردم اهمیت دارد و مهم تر این است که حافظه تاریخی ملت صحیح رقم بخورد، زیرا تجربه نشان داده است که حافظه تاریخی ما کمی ضعیف است و به همین خاطر است که به اصطلاح از یک سوراخ دو بار گزیده می شویم. سفیرفیلم رسالت خودش می داند که یک حافظه تاریخی درستی در مورد این واقعه شکل دهد.
سفیرفیلم: به عنوان آخرین سوال، بازخورد این مستند را چطور پیش بینی می کنید و استقبال از آن را چگونه می بینید؟
تاجدین: روزهای خرداد می تواند بهانه خوبی برای مرور صحبت های مخالف و موافق خصوصا در فضای دانشجویی باشد، خوب است که از این فرصت استفاده شود. ما نیز به سهم خودمان در معاونت عرضه سفیرفیلم سعی می‌کنیم شرایط اکران هرچه بهتر را فراهم کنیم.
شخصا فکر میکنم استقبال خوبی شود. ان شاءالله که در این یک ماه و چند روزی که دانشگاه ها تا امتحانات خود فرصت دارند، این اثر را اکران کنند.
جا دارد همین جا از تمام دانشجویان و فعالان و تشکل های دانشجویی دعوت کنم تا با فراهم کردن شرایط اکران این مستند برای بهبود فضای گفت و گو بکوشند. با توجه به نزدیکی ایام خرداد و آمادگی جامعه دانشجویی برای مرور اتفاقات و بحث و بررسی پیرامون انتخابات این مستند می‌تواند به خوبی مورد بهره برداری قرار بگیرد. می شود با استفاده از محتوای این مستند کرسی های آزاداندیشی در حاشیه آن برگزار شود و دانشجویان در مورد وقایع سال ۸۸ و ۹۲ گفت و گو کنند؛ زیرا هرچه فضای گفت و گو در میان نخبگان و گروه های مختلف دانشجویی – که با هم اختلاف سلیقه دارند – تقویت شود، تنش کاهش پیدا می کند.
امیدوارم قضاوت های عجولانه ای را پیرامون این اثر نبینیم و این اثر در بهبود فضای گفت و گو و تعامل سیاسی نقش موثری داشته باشد.
سفیرفیلم: متشکرم از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
